--------------------

____________________

 

 

 



Belle France (4) - Burgundia, Szampania, Hauts-de-France

1 wpis / 0 nowych
achernar51swiat
Obrazek użytkownika achernar51swiat
Offline
Ostatnio: 8 godzin 2 minuty temu
Rejestracja: 01 cze 2020
Belle France (4) - Burgundia, Szampania, Hauts-de-France

Nasza powrotna droga z południa Francji wiodła przez Burgundię i Szampanię oraz region Hauts-de-France. Oczywiście, nie sposób było zobaczyć wielu godnych tego miejsc. Z bólem serca minęliśmy więc Saint-Étienne, Lyon, Mâcon i Chalon-sur-Saône, nie zboczyliśmy też z drogi do niezbyt odległego Taizé, czy Cluny, które z pewnością też zasługiwały na wizytę. Na pierwszy przystanek i zarazem nocleg zatrzymaliśmy się dopiero w Baune.

 

-----

 

 

Beaune

 

 

Beaune jest miastem położonym w regionie Burgundia-Franche-Comté w departamencie Côte-d'Or. Miasto jest jednym z kluczowych ośrodków winiarskich we Francji, a organizowane doroczne aukcje win w Hospices de Beaune są najważniejszą tego typu imprezą we Francji. Beaune uważane jest za stolicę win burgundzkich. W okolicach Beaune przebiega słynny szlak turystyczny Route des Grands Crus, wiodący przez prestiżowe winnice. W każdą sobotę w mieście odbywa się także duży jarmark produktów rolnych i żywności, na którym można nabyć drób, sery, przyprawy i sezonowe produkty z okolic Beaune i sąsiednich regionów.

 

Beaune jest historycznym miastem, w którym znajdziemy relikty z czasów rzymskich i wcześniejszych oraz zabytki z okresu średniowiecza i renesansu. Miasto otoczone było murami obronnymi i fosami, z których duża część zachowała się w dobrym stanie do dziś. Na uwagę zasługuje też obszerne Stare Miasto. Historia Beaune jest ściśle związana z dziejami Księstwa Burgundii. W roku 1203 książę Eudes III (1166-1218) nadał Beaune kartę praw i przywilejów. W roku 1443 Nicolas Rolin (1376-1462) wraz ze swą żoną Guignoną de Salins (1403-1470) założył szpital dla ubogich (L’ Hôtel-Dieu), w którym w roku 1452 utworzył nowy zakon - sióstr szpitalniczek z Beaune. W 1477 roku Beaune i kilka inneych miast w Burgundii zbuntowało się przeciw władzy króla Ludwika XI (1423-1483). Bunt został szybko stłumiony, a król w następnym roku potwierdził poprzednio przyznane miastu przywileje. Przed wybuchem wojen religijnych Beaune odwiedzali królowie Francji: Henryk II Walezjusz (1519-1559) w 1548 roku i Karol IX Walezjusz (1550-1574) w 1564 roku. W 1568 roku wojska najemne Wolfganga Bawarskiego (1526-1569), finansowane przez królową Anglii Elżbietę I Tudor (1533-1603) i wysłane na odsiecz francuskim protestantom oblężonym w La Rochelle, przemaszerowały przez Burgundię, wyrządzając wiele szkód. Wojska te przez dwa dni stały pod murami Beaune, gdzie zniszczyły pobliski klasztor kartuzów. W 1575 roku wykryto spisek zmierzający do oddania zamków w Dijon i Beaune hugenotom i stracono jego przywódcę Françoisa de Lespine’a. W 1708 i 1709 roku okolice Beaune nawiedziły długotrwałe deszcze, a po ich ustaniu wyjątkowo surowa zima. Spowodowało to zniszczenie plonów i zasiewów, a także wymarznięcie drzew owocowych i winnic, zaś wiosenne roztopy przyniosły powodzie. Skutki tych klęsk były katastrofalne dla ludności, a głód i drożyzna doprowadziły do zamieszek.

 

W czasie rewolucji francuskiej, w roku 1790, utworzono departament Côte-d’Or, a Beaune zostało siedzibą podprefektury. W końcowej fazie wojen napoleońskich, w roku 1814, miasto było okupowane przez armię austriacką. W roku 1884 na bazie szkoły ogrodniczej prowadzonej przez Hospices de Baune, utworzono profesjonalną szkołę winiarską, przekształconą w 1962 roku w liceum winiarskie (Lycée viticole de Beaune).

Podczas I wojny światowej Beaune było bazą amerykańskiego korpusu ekspedycyjnego we Francji. W roku 1918 w mieście powstał największy w Europie amerykański szpital wojskowy, liczący 20.000 łóżek. Po wojnie funkcjonował tu uniwersytet amerykański, w którym kształcili się żołnierze, którzy jakiś czas musieli pozostać w Europie. W końcu II wojny światowej, we wrześniu 1944 roku, miasto zostało wyzwolone przez francuski 2. pułk kirasjerów pułkownika Maurice’a Durosoya (1898-1988).

 

-----

 

Kamieniczki i ulice Starego Miasta w Beaune.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kolegiata p.w. NMP (Collegiale Basilique Notre-Dame de Beaune). Budowa świątyni, rozpoczęta w połowie XII stulecia, została ukończona na początku XIII wieku. Gotyckim dodatkiem jest portal i absyda, zaś dzwonnica ma charakter renesansowy. Wygląd świątyni świadczy o inspiracji jej twórców architekturą opactwa w Cluny. Gotycka iglica kościoła została zastąpiona dachem wieżowym, zbudowanym w latach 1580-1588 wg planów Huguesa Sambina (~1520-1601). Kościół posiada nawę główną i nawy boczne, transept, prezbiterium z absydą i ambitem oraz kaplice. Do światyni przylegają też zabudowania dawnego klasztoru. Nawa główna, transept i prezbiterium przykryte są łamanym sklepieniem kolebkowym, nawy boczne i ambit - sklepieniem żebrowym, zaś ganek, absyda, większość kaplic, klasztor i kapitularz - sklepieniami ostrołukowymi. Po pożarze w 1272 roku górne części absydy zostały przebudowane. Zastąpiono też romańskie okna wielkimi gotyckimi oknami maswerkowymi, a romański ambit został wzmocniony przyporami. Zmieniono także gzymsy i okna ambitu oraz dachy i wieżyczki transeptu. W prezbiterium, umieszczono także godną uwagi kolekcję XV-wiecznych tapiserii z Tournai, przedstawiającą sceny z życia NMP, a także statuę Czarnej Madonny, pochodzącą z XII wieku. W roku 1844 architekt Eugène Emmanuel Viollet-le-Duc (1814-1879) opracował plany restauracji zabytku. Prace rozpoczęły się w 1860 roku i były prowadzone przez architekta z Beaune, Maurice'a Ouradou (1822-1884).

 

 

 

 

 

 

 

 

Średniowieczny szpital (Hôtel-Dieu) założony  został w roku 1443 przez Nicolasa Rolina i jego żonę Gwinonę de Salins. Była to instytucja dobroczynna, zapewniająca opiekę i leczenie szpitalne dla biednych. Trwała jeszcze wojna stuletnia, a wielu mieszkańców Beaune doświadczyło nędzy i głodu. Na utrzymanie szpitala fundatorzy przeznaczyli roczną rentę z dochodów z salin, a także dochody z winnic. Nicolas Rolin był kanclerzem księcia Burgundii Filipa III Dobrego (1396-1467). Założony przez niego i żonę szpital-przytułek był wzorowany na podobnych budowlach z północnej Francji. Doskonale zachowany zabytek jest klejnotem architektury gotyku płomienistego. Jest on przykładem bliskich więzi, które istniały pomiędzy Burgundią i Flandrią, ówczesnym nowym wasalem rodu Walezjuszy. Rozsławiły go wielobarwne dachy i piękny złocony poliptyk Sądu Ostatecznego, dzieło flamandzkiego mistrza Rogiera van der Weydena (1399/1400-1464). Ale ten średniowieczny szpital kryje wiele innych skarbów: Wielką Salę Ubogich (La Salle des Pôvres) z bogato rzeźbionym i malowanym sufitem, gotycką kaplicę, kuchnię i aptekę z kolekcją fajansów i naczyń cynowych.

 

 

 

 

 

Tzw. Wielka Sala Ubogich (La Salle des Pôvres) w średniowiecznym szpitalu. W nakrytej malowanym stropem sali jest 28 łóżek, z których nieraz korzystało naraz po kilku pacjentów. Posiłki podawano ze stołów, ustawionych pośrodku. 1 stycznia 1452 roku szpital przyjął pierwszych pacjentów. Opieką nad chorymi zajmowało się nowo utworzone zgromadzenie zakonne sióstr-szpitalniczek.

 

 

 

 

 

W kaplicy szpitalnej.

 

 

 

 

Częstym motywem dekoracyjnym w Hôtel-Dieu są splecione litery N i G (inicjały imion fundatorów szpitala - Nicolasa i Gwinony), ptaki i gwiazdy oraz słowo "seulle" (jedyna), odnoszące się do żony pana Rolin.

 

 

Hôtel-Dieu szybko uzyskał wielką renomę nie tylko wśród ubogich, lecz także wśród szlachty i mieszczan. Ofiary składane przez bogatych obywateli pozwoliły na jego rozbudowę i upiększenie. Tzw. Dziedziniec Honorowy (La Cour d'Honneur) otoczony został piękny drewnianym krużgankiem, zaś ornament i urządzenia studni na tym dziedzińcu stanowią znakomity przykład średniowiecznego kowalstwa. Glazurowane barwne dachówki są jednym z najbardziej charakterystycznych elementów budynków szpitala. Z czasem stworzono nowe sale i wyposażono szpital w dzieła sztuki. W ten sposób, Hôtel-Dieu stał się prawdziwym "Pałacem dla ubogich". Szpital działał jeszcze w XX wieku. Jego funkcje medyczne - z wyjątkiem funkcji domu starców - zostały w roku 1971 przeniesione do nowoczesnego szpitala.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kominek w Sali św. Ludwika (Salle Saint-Louis) w Hôtel-Dieu.

 

 

Kuchnia w Hôtel-Dieu. Jej ozdobą jest gotycki kominek z podwójnym paleniskiem i rożnem, wykonanym w 1698 roku, które obraca drewniany "robot".

 

 

Fragment poliptyku "Sąd Ostateczny" Rogiera van der Weydena oraz tapiserie i obrazy zdobiące wnętrza Hôtel-Dieu.

 

 

 

 

 

 

Miasto Beaune otoczone jest przez wiele prestiżowych winnic o światowej renomie. W tutejszych winnicach produkuje się takie gatunki win, jak: corton-charlemagne, ladoix, aloxe-corton, pernand-vergelesses, savigny-lès-baune, chorey- lès-baune, pommard, volnay, meursault, côte de beaune i wiele innych. W okolicach miasta przebiega słynny szlak turystyczny Route des Grands Crus, pozwalający zwiedzić słynne winnice i dokonać degustacji i zakupu szlachetnych gatunków wina.

 

 

 

Będąc w Beaune postanowiliśmy zobaczyć też zamek La Rochepot (Château de la Rochepot), usytuowany kilkanaście kilometrów od miasta. Jest on wspaniałą burgundzką warownią, zbudowaną w XIII-XV wieku. Na zamku można oglądać romańską kaplicę z XII wieku, izbę straży, kuchnię, chiński pokój sypialny, gotyckie i renesansowe meble, a także 72-metrową studnię, wykutą w skale. W 1893 roku, pani Cécile Carnot (1841-1898), żona prezydenta Francji Marie Françoisa Sadiego Carnota (1837-1894) kupiła ruiny zamku i podarowała je najstarszemu synowi, pułkownikowi Sadiemu Carnot (1865-1948). Nowy właściciel postanowił odbudować zamek. Przy rekonstrukcji wykorzystał on żródła ikonograficzne i archeologiczne, archiwa oraz wiedzę specjalistów i umiejętności wykwalifikowanych rzemieślników. Zatrudnił m. in.Charlesa Suisse’a (1846-1906), głównego architekta zabytków w Dijon. Dziś zamek jest nadal własnością rodziny Carnot. Niestety, do zamku przyjechaliśmy w poniedziałek, a był to jedyny dzień w tygodniu gdy jest on zamknięty. Obejrzeliśmy go więc tylko z zewnątrz.

 

W La Rochepot zdecydowanie zepsuła się nam pogoda. Drobna mżawka zamieniła się w deszczyk, a potem w sporą ulewę. Wróciliśmy więc do samochodu i mijając winnice, które przy innej aurze byłyby wdzięcznym obiektem spaceru, ruszyliśmy w kierunku Dijon - historycznej stolicy Burgundii. Gdy dojechalismy do miasta, deszcz nie był już tak dokuczliwy, jednak padało nadal. Mimo wszystko postanowiliśmy pospacerować po starej części Dijon.

-----

Dijon

Leżąca w departamencie Côte-d'Or historyczna stolica Burgundii Dijon liczy około 151 tys. mieszkańców i jest znaczącym ośrodkiem akademickim (ma 5 uczelni wyższych, w których kształci się ponad 20 tys. studentów). Cała aglomeracja liczy około 238 tys. mieszkańców. Wśród miast partnerskich burgundzkiej stolicy znajdują się Białystok i Radom.

Choć pierwsze ślady osadnictwa sięgają epoki neolitu, to właściwe miasto powstało w epoce galo-romańskiej. Położone pomiędzy żyznymi wyżynami i bagnistymi nizinami rzeki Saony, ówczesne "Divio" zawdzięczało swą nazwę świętemu miejscu położonemu pomiędzy spływem niewielkich rzek Ouche i Suzon. Miasto, będące przede wszystkim miejscem tranzytu dóbr, rozwijało się powoli. W III wieku zostało otoczone murami. W czasie inwazji barbarzyńców, Saracenów i Normanów Dijon nie doznało większych zniszczeń. Dopiero w 1137 roku miasto zostało całkowicie zniszczone przez pożar. Odbudowane 20 lat później, stało się, począwszy od IX wieku, stolicą Księstwa Burgundii. Znane w średniowieczu, jako "miasto stu dzwonnic", przekształciło się w stolicę niezależnego państwa w 1384 roku. Sytuacja ta trwała ok. jednego wieku. Po śmierci księcia Karola Zuchwałego (1433-1477), wielkiego wroga królów Francji, Ludwik XI (1423-1483) anektował księstwo i kazał wybudować w Dijon zamek, przekształcony później w więzienie. W roku 1477, po przyłączeniu księstwa do Korony Francuskiej, Dijon pozostało stolicą Burgundii i siedzibą stanów prowincji. W roku 1513 Szwajcarzy oblegali miasto,a gubernator prowincji Ludwik II de la Trémoille (1460-1525) zakończył oblężenie przekupując wroga. W roku 1564 miasto gościło króla Francji Karola IX Walezjusza (1550-1574), który przybył tu wraz z dworem przy okazji objazdu kraju. Król i królowa-matka Katarzyna Medycejska (1519-1589) usiłowali bezskutecznie przekonać gubernatora Burgundii, Gasparda de Saulx-Tavannes (1509-1573), który "oczyścił" prowincję z hugenotów podczas pierwszej wojny religijnej, aby zaaplikował pokojowy edykt z Amboise i pozwolił protestantom żyć w pokoju.

Za czasów ancien régime’u prężnie rozwijał się handel, głównie dzięki wyrobowi win. W 1722 roku, został otwarty na uniwersytecie wydział prawa. Kolejne wydziały były następnie otwierane aż do rewolucji francuskiej. Wydobycie węgla i żelaza w Creusot, zakończenie budowy Kanału Burgundzkiego w 1833 roku i otwarcie połączeń kolejowych z Paryżem i Lyonem w 1844 roku potwierdziło ważną rolę miasta, jako miejsca tranzytowego. Ta rola została umocniona przez otwarcie bazy lotniczej na kilka lat przed wybuchem I wojny światowej. Podczas II wojny światowej Dijon zostało zajęte w 1940 roku przez Wehrmacht. Miasto zostało wyzwolone przez wojska francuskie 11 września 1944 roku.

-----

 

Po drodze z Baune do Dijon zatrzymaliśmy się w miejscowości Ladoix-Serrigny, aby zobaczyć zachwalaną w przewodniku kaplicę Notre Dame du Chemin z XI-XV wieku. Niestety, padało dalej a świątynia była zamknięta na cztery spusty...

 

 

Katedra p.w. św. Benigne'a (Cathédrale Saint-Bénigne de Dijon). Jest to gotycka świątynia, będąca siedzibą arcybiskupa Dijon. Według legendy patron kościoła był przybyszem z Azji Mniejszej oraz uczniem św. Polikarpa. Za panowania cesarza Lucjusza Domicjusza Aureliana (214-275) miał ponieść śmierć męczeńską. Kult męczennika, w średniowieczu bardzo żywy, szerzyło przede wszystkim opactwo jego imienia w Dijon. W roku 535 nad jego grobem zbudowano pierwszy kościół, natomiast w roku 871 został założony klasztor, w którym ulokowano zakonników reguły św. Benedykta. Ponad sto lat później, opat Cluny Majol powierzył odbudowę zrujnowanego kościoła włoskiemu architektowi Wilhelmowi z Volpiano (962-1031). 14 lutego 1001 roku Wilhelm z Volpiano rozpoczął przebudowę. Kościół został konsekrowany piętnaście lat później. Miał on 100 m długości i należał wówczas do największych w świecie chrześcijańskim. Po pożarze w 1137 roku, który zniszczył większość miasta, nowy opat Piotr z Genewy podjął się przebudowy tej części bazyliki, która ucierpiała najbardziej. W 1271 roku zawaliła się wieża. W ciągu kilku następnych lat udało się zgromadzić fundusze niezbędne do budowy nowej bazyliki w stylu gotyckim. W latach 1280-1287 wybudowano prezbiterium, natomiast resztę ukończono po upływie pół wieku.

 

 

 

Pierwotny romański portal katedry, znajdujący się w narteksie, został zniszczony podczas rewolucji francuskiej w 1794 roku. W latach 1818-1822 zbudowano nowy portal, widoczny na zdjęciu. Tympanon przedstawia Jezusa wypędzającego kupców ze świątyni, a relief - scenę ukamienowania św. Szczepana dłuta Edmé Bouchardona (1698-1762), znajdującą się pierwotnie w kościele p.w. św. Szczepana w Dijon. W katedrze, jak w wielu francuskich kościołach znajdują się też piękne witraże. Dwuprzęsłowe prezbiterium zostało zbudowane z żółtego kamienia, przez co odróżnia się kolorystycznie od naw. Źródła historyczne wskazują, iż taki kolor miało ono w średniowieczu; kolor ten przywrócono podczas restauracji świątyni w latach 1988-1995. Wysokie, trójdzielne okna oświetlające wnętrze prezbiterium zwieńczone są rozetami. W roku 1801 dotychczasowy kościół stał się katedrą zreorganizowanej diecezji Dijon, założonej 9 kwietnia 1731 bullą papieża Klemensa XII (1652-1740). Pod koniec XVIII wieku, na skutek wydarzeń rewolucji francuskiej, kompleks został zrujnowany. W 1819 roku jedna z komisji zalecała nawet rozbiórkę klasztoru. Mimo to, w 1830 roku podjęto prace restauracyjne. W roku 1884 nadzór nad nimi przejął architekt Charles Suisse (1846-1906). W 2003 roku wraz z utworzeniem nowej archidiecezji Dijon dotychczasowa katedra św. Benigna stała się archikatedrą.

 

 

 

 

 

XII-wieczny romański kościół p.w. św. Filiberta (Église Saint-Philibert) z gotyckim gankiem i dzwonnicą z 1508-1510 roku.

 

 

Dawny kościół p.w. św. Jana (Église Saint-Jean de Dijon). Zbudowany w latach 1448-1470 w stylu gotyku płomienistego. Obecnie nie pełni funkcji sakralnych. Od 1972 roku w budynku świątyni ma siedzibę Teatr Dijon-Bourgogne (TDB).

 

 

 

 

W centrum miasta. Dijon słynie ze znakomitej architektury, będącej spadkiem po książętach Burgundii. Bogaci parlamentarzyści wznosili tu także w XVII i XVIII wieku swoje rezydencje.

  

 

 

 

 

 

 

 

 

Kościół p.w. NMP (Église Notre-Dame de Dijon), usytuowany w centrum miasta, jest arcydziełem gotyckiej architektury sakralnej. Prace nad wznoszeniem kościoła rozpoczęły się ok. 1230 roku. W kościele znajduje się statua NMP Dobrej Nadziei, wcześniej nazywana Czarną Madonną. Przed połową XII wieku miejsce dzisiejszego kościoła zajmowała prosta kaplica, która znajdowała się poza murami miejskimi. Ok. 1150 roku została ona przebudowana w stylu romańskim. Następnie, na jej miejscu stanął zachowany do dziś kościół gotycki. Kościół został wzniesiony w gęsto zabudowanej dzielnicy, więc architekt, którego imię nie jest znane, nie miał zbyt dużo miejsca. Zastosował on wiele nowych rozwiązań technicznych. Na przykład, oparł cały ciężar więźby i dachu na filarach, a nie przyporach, uzyskując w ten sposób większą powierzchnię wnętrza. Fasada posiada trzy poziomy. Na najniższym znajdują się trzy duże arkady, tworzące wejście na ganek, którego sklepienie podtrzymują dwa rzędy filarów. Ganek ten posiada troje drzwi wiodących do nawy. Na wyższych poziomach znajdują się dwie galerie arkadowe, umieszczone jedna nad drugą. W transepcie umieszczono pięć okien lancetowych i rozetę, a na skrzyżowaniu z nawą - wieżę-latarnię. W narożach między ramionami transeptu i prezbiterium znajdują się umieszczone dwie absydiole. Prezbiterium ma cztery poziomy: podstawę, ozdobioną ślepymi arkadami, okna lancetowe, triforium z przebitymi w XVII wieku okulusami i wysokie okna.

 

 

 

 

Ciekawym detalem po wewnętrznej stronie drzwi kościoła p.w. NMP jest rzeźba, przedstawiająca twarz diabła. Głowa diabła na drzwiach kościoła ma symbolizować, że zło nie ma tu wstępu. 

 

 

-----

Troyes

 

Kolejnym przystankiem w drodze na północ bylo Troyes. To miasto, leżące nad Sekwaną w regionie Szampania-Ardeny w departamencie Aube, jest historyczną stolicą Szampanii. Zespół miejski liczy 126.000 mieszkańców, a wśród miast partnerskich Troyes znajduje się nasza Zielona Góra.

W czasach rzymskich miasto, zwane wówczas Augustobona Tricassium, zamieszkiwane było przez galijskie plemię Trykassów, od których wywodzi się jego obecna nazwa. Miasto leżało przy starożytnej drodze Via Agrippa, zbudowanej w I wieku p.n.e. przez Marka Wipsaniusza Agryppę (63-12 p.n.e.) - polityka i generała, zięcia cesarza Oktawiana Augusta (63 p.n.e.-14 n.e.). W III wieku n.e. zostało schrystianizowane. W V wieku stanęło w obliczu najazdu Hunów pod wodzą Attyli (406-453), zostało ponoć oszczędzone dzięki odwadze biskupa Lupusa (380/390-478), późniejszego świętego, który ofiarował się jako zakładnik, by uratować miasto (choć wielu badaczy uważa to raczej za element hagiografii, a nie za fakt historyczny).

Troyes było w roku 878 miejscem powtórnej (oprócz Reims) koronacji króla Akwitanii Ludwika II Jąkały (846-879) przez papieża Jana VIII (?-882). W 889 roku, zostało splądrowane przez Normanów, a wkrótce znalazło się we władaniu hrabiów Szampanii. Dzięki ustanowionym przez nich jarmarkom, Troyes stało się ważnym ośrodkiem handlu europejskiego. Gdy w roku 1285 król Filip IV Piękny (1268-1314) włączył Szampanię do domeny królewskiej, Troyes utrzymało większość swych tradycyjnych przywilejów. W 1524 roku miasto przeżyło wielki pożar, który pochłonął ponad tysiąc budynków. Po odbudowie, Troyes przeżywało rozkwit, czego wyrazem są dziś liczne zabytki architektoniczne z epoki renesansu. W okresie reformacji wielu mieszkańców Troyes przeszło na kalwinizm. W 1572 roku w mieście - podobnie, jak w Paryżu - doszło do rzezi protestantów, a po wydaniu w 1682 roku przez Ludwika XIV (1638-1715) edyktu z Fontainebleau społeczność protestancka opuściła Troyes. Wydarzenie to, podobnie jak nieprzerwanie trwające w mieście niepokoje i rosnące podatki, spowodowały, że miasto utraciło na znaczeniu. Do czasu rewolucji francuskiej Troyes było stolicą Szampanii.

Ponowny rozwój miasta nastąpił dopiero w XIX wieku. W okresie rewolucji przemysłowej Troyes stało się stolicą francuskiego pończosznictwa i dziewiarstwa. Mimo,że w czasie XX wojny światowej Troyes było bombardowane, to historyczne centrum i zabytki nie ucierpiały.

 

-----

 

Katedra p.w. św. św. Piotra i Pawła (La cathédrale Saint-Pierre Saint-Paul) należy do niedocenionych arcydzieł architektury gotyckiej. Na miejscu obecnej świątyni już w IV wieku istniała pierwsza kaplica. Pierwsza katedra została wybudowana w IX wieku, lecz została ona zniszczona w czasie najazdów Normanów. Na jej miejscu, ok.940 roku, biskup Milo zbudował katedrę romańską. W katedrze tej w roku 1129 zatwierdzono regułę zakonu templariuszy. Katedra ta została zniszczona przez pożar w 1188 roku. Budowę obecnej gotyckiej katedry zlecił ok. 1200 roku biskup Garnier de Traînel (~1125-1205), a prace rozpoczęły się za rządów biskupa Hervé (~1150-1223) w 1208 roku i trwały aż do XVII wieku. Fasada z trzema portalami w stylu gotyku płomienistego pochodzi z początku XVI wieku i jest dziełem Martina Chambigesa (~1460-1532), słynnego paryskiego mistrza murarskiego. Katedra posiada tylko jedną wieżę - Wieżę św. Piotra. Wieża św. Pawła nie została nigdy ukończona, a jej zbudowana część pochodzi z 1545 roku. Iglica o wysokości 110 metrów, stojąca na skrzyżowaniu nawy i transeptu, została zniszczona przez huragan w 1365 roku, a później przez uderzenie pioruna w 1700 roku i nie została odbudowana. Kościół posiada nawę oraz dwa główne i dwa pomocnicze korytarze. Ma 114 m długości i 50 m szerokości (w transepcie), sklepienie umieszczone jest na wysokości 29,5 m, a kopuła i wieża wznoszą się na wysokość ponad 62 m. Wnętrze zdobią witraże o łącznej powierzchni 1.500 m², pochodzące z różnych okresów (od XIII do XIX wieku). Za wielką rozetą o średnicy 8 m umieszczone są organy, pochodzące z opactwa w Clairvaux. W skarbcu katedry znajduje się liczne eksponaty, m.in. relikwiarz św. Bernarda z Clairvaux (1090-1153), ozdoby liturgiczne haftowane czerwonym jedwabiem, medaliony z XIII wieku i kolekcja pięknych wyrobów emaliowanych z XII-XIII wieku.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na ulicach Troyes.Przy staromiejskich uliczkach wznoszą się liczne domy szachulcowe.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kościół p.w. św. Niziera (L'église Saint-Nizier). Ta świątynia, położona w spokojnym zakątku na skraju historycznej dzielnicy miasta, z racji pewnego oddalenia od ścisłego centrum Troyes bywa nieraz pomijana przez turystów. Niesłusznie, bo reprezentuje ona sobą przykład ciekawej architektury z przełomu gotyku i renesansu z lat 1505-1580. Dach świątyni pokryty jest glazurowaną barwną dachówką, przypominającą budowle sąsiedniej Burgundii.

 

 

 

Dawny szpital (Hôtel Dieu-le-Comte). Pierwsze budynki wzniesione w XII wieku przez hrabiego Szampanii Henryka I Szczodrego (1127-1181), nie zachowały się do naszych czasów. Zbudowany ponownie w XVIII wieku Hôtel-Dieu, był jednym z największych we Francji. Na jego fasadzie znajdują się dwa zegary słoneczne z 1764 roku, niższy z nich pokazuje również miesiące i znaki zodiaku. Główny dziedziniec otaczają z trzech stron budynki o pięknych klasycystycznych fasadach. Prowadzi nań wspaniała brama w stylu Ludwika XV wykonana w 1760 roku przez Pierre’a Delphina.

 

Na ulicach Troyes można spotkać też przykłady nowoczesnej sztuki. Na pierwszym zdjęciu widoczba jest rzeźba holenderskiego artysty Sjera Jacobsa, przedstawiająca młodą dziewczynę dającą całusa. Na drugim - brązowa rzeźba, przedstawiająca kobietę w kapeluszu - jej autorem jest węgierski artysta Andras Lapis.

 

Kościół p.w. św. Remigiusza (L’église Saint-Rémy) jest jednym z najstarszych kościołów w Troyes. Jego istnienie jest udokumentowane już w X wieku. Objęty murami miejskimi w XIII wieku, był następnie kilkakrotnie przebudowywany. XII-wieczna dzwonnica została odnowiona w 1360 roku. XV-wieczny portal znajduje się pod XIX-wiecznym drewnianym gankiem, który zastąpił dawny narteks. Na wieży umieszczony jest zegar z malowaną tarczą, po bokach którego przedstawione są postaci patrona kościoła i jego matki. Zegar słoneczny pochodzi z XVIII wieku. We wnętrzu świątyni można obejrzeć dzieła artystów z Troyes: obrazy Jacquesa de Létina (1597-1661) oraz brązową rzeźbę Chrystusa, której autorem jest François Girardon (1628-1715). Patron świątyni był biskupem Reims, który nawrócił na chrześcijaństwo i ochrzcił pierwszego króla Franków Chlodwiga w 496 roku, po jego zwycięstwie nad Alamanami odniesionym w bitwie pod Tolbiac.

 

 

Hôtel Juvenal-des-Ursins. Ta renesansowa rezydencja należała od XV wieku do znanej rodziny sukienników z Troyes - Jouvenel, którzy po otrzymaniu szlachectwa używali nazwiska Juvénal des Ursins. Rezydencja została przebudowana po wielkim pożarze miasta z 1524 roku. Odbudowano ją z białego kamienia. Fasada z wymodelowanymi dużymi szprosami, gotyckim wykuszem, zwieńczona delikatną, ozdobioną rzeźbami wieżyczką została odnowiona w XVII wieku. Wnętrze zdobią witraże, przedstawiające donatorów i scenę Ukrzyżowania. Dach posiada duże XV-wieczne gotyckie okno mansardowe, pochodzące z poprzedniego budynku.

 

 

Hale targowe, zbudowane wg projektu architekta miejskiego Emila Bailly w roku 1876.

 

 

Dzielnica św. Jana (Le quartier Saint-Jean) jest historycznym centrum Troyes. Niezapomnianą atmosferę nadają jej wyłączone z ruchu kołowego uliczki, zabudowane starymi drewnianymi szachulcowymi domami, pochodzącymi w dużej części z XVI wieku z okresu odbudowy miasta po wielkim pożarze z 1524 roku. Na uliczkach jest mnóstwo stylowych restauracji i kafejek, które umilają turystom zwiedzanie tej części miasta.

 

 

 

XVI-wieczne budynki: "Dom Piekarza" (Maison du Boulanger) i "Wieżyczka Złotnika" (Tourelle de l’Orfèvre) w Dzielnicy św. Jana.

 

 

Kościół p.w. św. Jana na Rynku (L'église Saint-Jean-au-Marché) stoi na miejscu kościoła p.w. św. Jana Ewangelisty, zniszczonego przez Normanów w IX wieku i następnie odbudowanego. W roku 1188 padł on pastwą pożaru. Dochody z organizowanych tu jarmarków Szampanii pozwoliły w XIII i XIV wieku całkowicie odbudować kościół, tym razem z kamienia, który przybrał wówczas używaną do dziś nazwę. Prezbiterium i transept ucierpiały w czasie wielkiego pożaru Troyes w 1524 roku i zostały odbudowane wkrótce potem. Z zewnątrz kościół był otoczony przez małe stragany i domy, które wyburzono na początku XX wieku. We wnętrzu znajduje się monumentalny ołtarz zaprojektowany w 1667 roku w stylu włoskim przez paryskiego architekta Nobleta i ozdobiony obrazem XVII-wiecznego malarza z Troyes Pierre’a Mignarda (1612-1695). W czerwcu 1420 roku w kościele tym odbył się ślub króla Anglii Henryka V Lancastera (1387-1422) z córka Karola VI Szalonego (1368-1422), Katarzyną de Valois (1401-1437).

 

 

 

Karuzela z polskim akcencikiem na skraju Dzielnicy św. Jana.

 

 

 

 

Ratusz (Hôtel de Ville). Został zbudowany w 1672 roku i rozbudowany w latach 1933 i 1937 wg projektu F. Balleya. Centralna fasada posiada kolumny z czarnego marmuru i niszę z posągiem Minerwy, który zastąpił statuę Ludwika XIV, zniszczoną podczas rewolucji francuskiej. Z czasów rewolucji pochodzi umieszczone na fasadzie motto "Unité, Indivisibilité de la République, Liberté, Égalité, Fraternité ou la Mort" ("Jedność, niepodzielność Republiki, wolność, równość, braterstwo lub śmierć").

 

 

Bazylika p.w. św. Urbana (La basilique Saint-Urbain). Zasadnicza część świątyni została wzniesiona w latach 1262-1286 z inicjatywy papieża Urbana IV (~1200-1264), pochodzącego z Troyes. Architektem, który zaprojektował bazylikę, był Jean Langlois. Kościół został konsekrowany w 1389 roku. Nawa zachowała pierwotną drewnianą konstrukcję aż do końca XIX wieku. Stanowiąca arcydzieło architektury gotyckiej bazylika słynie z doskonałych proporcji, wspaniałych kamiennych koronek i wielkich okien. Nazywana jest "Partenonem Szampanii".

 

 

Siedziba prefektury departamentu Aube (L'hôtel de préfecture de l'Aube). Budynek wzniesiony został w latach 1778-1781 wg projektu paryskiego architekta Ludwika de La Brière na miejscu żeńskiego opactwa Abbaye Notre-Dame-aux-Nonnains.

 

 

-----

 

Châlons-en-Champagne

 

 

Châlons-en-Champagne jest stolicą regionu Szampania-Ardeny i departamentu Marna. Do roku 1998 miasto nosiło nazwę Châlons-sur-Marne. W Châlons zrobiliśmy sobie krótki postój w drodze do Reims, a ponieważ zaczęło mocno padać, całe zwiedzanie ograniczyło się do wnętrza średniowiecznego kościoła p.w. NMP i jego okolic.

 

W starożytności miasto nosiło nazwę Civitas Catalaunorum. Na pobliskich Polach Katalaunijskich odbyły się dwie bitwy: w roku 274 - między wojskami cesarza rzymskiego Aureliana (214-275) i wojskami cesarza galijskiego Tetrykusa I oraz w 451 roku - pomiędzy wojskami rzymskiego wodza Aecjusza Flawiusza (~390-454), któremu towarzyszyli Wizygoci pod wodzą swego króla Teodoryka I (który poległ w tej bitwie), i wojskami Hunów i ich sojuszników, dowodzonymi przez Attylę (406-453). Pierwsza bitwa położyła kres istnieniu cesarstwa galijskiego i do końca podporządkowała Galię Rzymowi, w drugiej zaś powstrzymano marsz Hunów na zachód. Miasto zostało schrystianizowane w I połowie IV wieku, a główną rolę w tym procesie odegrał jego pierwszy biskup, św. Memiusz.

 

W epoce karolińskiej dużą rolę w rozwoju miasta odegrał biskup Erchanré. Panujący w IX wieku król Franków Karol II Łysy (823-877) nadał kilka przywilejów dla Kościoła w Châlons. W XI i XII wieku rozwój Châlons uległ przyspieszeniu. Duże znaczenie miało tu założenie opactwa Saint-Pierre-aux-Monts, kierowanego przez Richarda de Saint-Vanne (?-1046), a także założenie przez biskupa Rogera III de Hainaut (?-1093) opactwa kanoników regularnych. W XII wieku biskupi Châlons osadzili na terenie diecezji cystersów i templariuszy. Miasto rozwijało się gospodarczo, szczególnie prężna była produkcja wyrobów włókienniczych. Tkaniny z Châlons, dzięki kupcom genueńskim, zyskały renomę w całym basenie Morza Śródziemnego. Rozwojowi gospodarczemu towarzyszył też rozwój oświaty i rozkwit sztuki, której klejnotami z tej epoki są witraże zdobiące katedrę i kościół p.w. NMP. W okresie owego średniowiecznego rozkwitu zbudowano co najmniej 15 kościołów, 2 opactwa, 4 klasztory i 7 szpitali. Wzrosło też znaczenie biskupa diecezjalnego. Podobnie, jak biskup Reims stał się on faktycznym panem miasta, w dużej mierze niezależnym od dziedzicznych hrabiów Szampanii. Z czasem, do godności biskupa dodano tytuł hrabiego. Biskup rezydował w swoim pałacu, podlegało mu więzienie, miał pieczę nad finansami i policją miejską. Gdy w roku 1304 Szampania została włączona do Korony Francuskiej, biskup zachował swoje prawa. W XV wieku mieszczanom udało się ograniczyć zakres władzy biskupa i poszerzyć swoje uprawnienia. W XV wieku miasto było też oblegane przez Anglików, którzy wprawdzie nie zdobyli Châlons, lecz splądrowali jego okolice. Zniszczenia przyniosły również wojny religijne w następnym stuleciu, a przemarsze wojsk i rekwizycje zubożyły mieszkańców. W czasie tej zawieruchy dziejowej miasto pozostało wierne królowi Francji.

 

W epoce nowożytnej spadło znaczenie włókiennictwa i garbarstwa w gospodarce Châlons, wzrosła natomiast rola handlu artykułami rolniczymi - pszenicą, wełną, winem, konopiami i skórami. Rozwijały się też różne gałęzie rzemiosła. Po rewolucji francuskiej, w roku 1806, w Châlons została powołana Cesarska Szkoła Sztuki i Rzemiosła. W 1814 roku miasto było przez półtora miesiąca okupowane przez Rosjan. Châlons było też krótko okupowane przez Niemców we wrześniu 1914 roku. W czasie kampanii 1940 roku Châlons zostało 10 czerwca zbombardowane przez Luftwaffe, a dwa dni później zostało zajęte przez wojska niemieckie. Zostało wyzwolone 29 siepnia 1944 roku przez oddziały 3. Armii USA pod dowództwem gen. George’a Smitha Pattona Jra (1885-1945).

 

-----

 

Kościół p.w. NMP (L’église Notre-Dame-en-Vaux), wpisany na listę dziedzictwa światowego UNESCO, został zbudowany w latach 1157-1217, na miejscu wcześniejsze kaplicy z IX wieku, która zawaliła się. Jej relikty znajdują się w obecnej wczesnogotyckiej świątyni. Kościół był kolegiatą kanoników regularnych. On i towarzyszący mu klasztor były ośrodkiem pielgrzymek maryjnych już w XII wieku. W kolejnych wiekach kościół był przebudowywany. Początkowo kościół ulokowany był poza murami miejskimi, został zaś włączony w ich obręb dopiero w XIII wieku. Również w XIII wieku dobudowano cztery iglice do romańskich wież oraz wzniesiono fasadę zachodnią. Południowy ganek, zbudowany w stylu gotyku płomienistego, został ukończony w 1469 roku. Architektura i wystrój kościoła pozostały nietknięte aż do rewolucji francuskiej. W czasie rewolucji budynek kościoła, zamieniony na ujeżdżalnię i stajnie, doznał wielu zniszczeń. W 1793 roku gotycki południowy ganek został rozbity młotami, zrzucono też iglice ze wszystkich wież (z wyjątkiem jednej). W 1814 roku miasto zostało zajęte przez Rosjan, którzy spalili dużą część drewnianego wyposażenia kościoła i zniszczyli wiele witraży. Nad odbudową i restauracją kościoła pracował słynny architekt Jean-Baptiste-Antoine Lassus (1807-1857). W XIX wieku odbudowano średniowieczną architekturę kościoła, zrekonstruowano drugą wieżę na fasadzie, organy, gotyckie witraże, położono gotyckie płyty nagrobne na posadzce kościoła i zamówiono neogotycki ołtarz u pochodzącego z Châlons rzeźbiarza Gustave'a Moriamé.

 

 

 

 

----

 

 

Reims

 

 

Liczące ok. 190.000 mieszkańców Reims jest miastem w regionie Szampania-Ardeny w departamencie Marna. Położone jest nad rzeką Vesle w odległości ok. 160 km od Paryża.

 

Dzieje Reims sięgają czasów rzymskich. Na terenie miasta istniała wcześniej osada galijska Durocortorum. Była stolicą kraju Remów, a później rzymskiej prowincji Gallia Belgica. Odgrywała dużą rolę, gdyż krzyżowały się w niej liczne szlaki handlowe. Miasto zostało schrystianizowane w III wieku, a w roku 260 św. Sykstus z Reims założył tu biskupstwo. Konsul Jovinus odparł najazd Alemanów w 336 roku, lecz w roku 406 miasto zostało zdobyte przez Wandalów, zaś w roku 451 Hunowie obrócili je w perzynę. W roku 496 biskup Remigiusz (~436-533) ochrzcił w Reims króla Franków Chlodwiga I (~466-511). W Reims odbywały się też koronacje późniejszych władców Francji. Miasto było także miejscem ważnych wydarzeń politycznych. Tu doszło do spotkania papieża Stefana II (?-757) z królem Pepinem Krótkim (714-768) oraz papieża Leona III (750-816) z Karolem Wielkim (742/747-814). W roku 940 król Ludwik IV Zamorski (920-954) nadał miasto i hrabstwo Reims arcybiskupowi Artaldusowi (?-961), zaś panujący w XII wieku Ludwik VII Młody (1120-1180) nadał arcybiskupowi Wilhelmowi (1135-1202) tytuł księcia i para.

 

W X wieku Reims stało się znaczącym ośrodkiem nauki i kultury. Arcybiskup Adalberon (~925-989) wraz z mnichem Gerbertem d’Aurillac (~945-1003), późniejszym papieżem Sylwestrem II, założyli szkoły, w których wykładano klasyczne "sztuki wyzwolone". W roku 1139 Ludwik VII Młody nadał Reims statut miejski. W latach 1211-1300 wzniesiono gotycką katedrę. Próbując zrealizować postanowienia traktatu z Troyes z 1420 roku, odsuwającego od sukcesji Karola VII Walezjusza (1403-1461) na rzecz króla Anglii, Anglicy podjęli nieudaną próbę opanowania Reims, udaremnioną przez wojska Joanny d'Arc (1412-1431). W roku 1461 Ludwik XI (1423-1483) brutalnie stłumił rewoltę, która wybuchła w Reims po nałożeniu wysokiego podatku solnego. Podczas francuskich wojen religijnych miasto stanęło w roku 1585 po stronie Ligi Katolickiej (Świętej Ligi), której przewodzili Gwizjusze, lecz po bitwie pod Ivry w roku 1590 podporządkowało się królowi Henrykowi IV Burbonowi (1553-1610). Po klęsce Napoleona I Bonaparte (1769-1821) wojska zwycięskiej koalicji okupowały Reims, zaś po wojnie francusko-pruskiej z lat 1870-1871, do czasu spłaty przez Francję przewidzianej układem pokojowym kontrybucji, urzędował tu narzucony przez Prusy gubernator i stacjonował pruski garnizon.

 

Reims doznało bardzo poważnych zniszczeń w czasie I wojny światowej w wyniku niemieckiego ostrzału i pożarów. Mocno uszkodzona została wówczas historyczna gotycka katedra w centrum miasta. Zniszczenia przyniosły też działania w czasie II wojny światowej, lecz nie były one tak duże, jak poprzednie. 7 maja 1945 roku w kwaterze głównej gen. Dwighta Davida Eisenhowera (1890-1969) w Reims Niemcy podpisali akt bezwarunkowej kapitulacji przed Aliantami, kończący działania wojenne w Europie. Ceremonia ta została na życzenie Józefa Stalina (1878-1953) powtórzona następnego dnia w dzielnicy Karlshorst w Berlinie.

 

-----

 

W centrum miasta.

 

Pomnik Joanny d'Arc na placyku przed katedrą p.w. NMP. Statua jest dziełem rzeźbiarza Paula Dubois (1829-1905) i została ofiarowana miastu Reims w roku 1896. Wykonanie pomnika zostało sfinansowane z funduszy zebranych w ogólnokrajowej subskrypcji.


 

Katedra p.w. NMP (Cathedrale Notre-Dame de Reims). Pierwsza katedra w tym miejscu została poświęcona w 401 roku przez biskupa św. Nikazjusza. 25 grudnia 496 roku został w niej ochrzczony przez św. Remigiusza król Franków Chlodwig I. W roku 852 biskup Hincmar (~806-882) poświęcił drugą katedrę, wzniesioną na miejscu pierwszej. W roku 1210 centrum Reims, w tym druga katedra, padło ofiarą pożaru. Budowę obecnej gotyckiej katedry rozpoczęto w roku 1211 i prowadzono przez cały XIII wiek. W roku 1226 odbyła się w niej koronacja króla Ludwika IX Świętego (1214-1270). W roku 1429 w obecności Joanny d'Arc przeprowadzono koronację Karola VII Walezjusza, odsuniętego od tronu traktatem francusko-angielskim zawartym w Troyes w 1420 roku i nie uznanym przez dużą część Francuzów. W czasie rewolucji francuskiej zniszczono lektorium i część witraży, ale bryła budynku ocalała. Katedra p.w. NMP była miejscem koronacji prawie wszystkich królów Francji, począwszy od Chlodwiga I w 496 roku wieku, a skończywszy na Karolu X Burbonie (1757-1836), który został namaszczony na króla w 1825 roku. Dwuwieżowa fasada katedry p.w. NMP przypomina swym wyglądem fasadę paryskiej katedry Notre-Dame. W obydwu świątyniach z fasad wyrastają nie przykryte hełmami wieże. Wieże katedry w Reims wznoszą się na wysokość 81 m. W oknach katedry p.w. NMP po raz pierwszy w gotyku pojawiły się wspaniale uformowane maswerki. Świątynia jest siedzibą diecezji, a stojący na jej czele biskup Éric de Moulins-d'Amieu de Beaufort jest 111. arcybiskupem Reims.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Katedra p.w. NMP w Reims jest uznawana za najbardziej harmonijną i "klasyczną" w proporcjach katedrę we Francji. Często nazywana jest "Katedrą Aniołów", z powodu bogatej dekoracji rzeźbiarskiej. Spośród przedstawionych aniołów najbardziej podziwiany jest anioł z rozportartymi skrzydłami, umieszczony w portalu północnym (widoczny na jednym ze zdjęć z prawej strony). Nazywany on bywa "uśmiechniętym aniołem".W fasadzie znajdują się trzy ogromne portale. Są tak duże, że w tympanon środkowego wbudowana została rozeta. Ponad portalami i wielką rozetą na fasadzie świątyni znajduje się tzw. galeria królów. Jest to 56 kamiennych rzeźb, przedstawiających władców Francji.

 

 

 

 

 

 

 

Katedra ma długość 138 m, szerokość nawy głównej 12,5 m, wysokość sklepienia 38 m. Świątynia posiada potrójną nawę poprzeczną i krótkie, pięcionawowe prezbiterium. Zamknięta jest w części wschodniej ambitem, do którego przylega pięć kaplic. Katedrę zdobią piękne rozety. Rozeta północna i południowa mają średnicę 9,65 m, zaś tzw. wielka rozeta - 12,5 m. Kościół posiada 80 okien, których ozdobą są piękne witraże - zarówno średniowieczne, jak i współczesne. Otwory okienne ambitu i kaplic wzbogacono jednymi z pierwszych maswerków. Witraże zdobiące katedrę NMP mają łączną powierzchnię 1.500 m². Podczas I wojny światowej. katedra doznała zniszczeń. Mocno ucierpiały wówczas witraże. Stworzenie nowych powierzono m.in. Marcowi Chagallowi (1887-1985). Komponując nowe witraże, artysta skupił się na tradycjach całego regionu. Dziś we wschodniej kaplicy znajduje się dzieło, którego tematyką jest szampan. Kolejne witraże przedstawiają proces wyrobu tego trunku.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Witraże w kaplicy na osi katedry, zaprojektowane w XX wieku przez Marca Chagalla, wykonali miejscowi artyści. Przedstawiają one Ukrzyżowanie Chrystusa i ofiarowanie Izaaka.

 

 

Przypuszczalne miejsce chrztu króla Franków Chlodwiga I, który miał miejsce w pierwszej katedrze w dzień Bożego Narodzenia 496 roku.

 

 

Fragment wnętrza. Widoczna jest rozeta nad wejściem i tzw. wielka rozeta. W sposób typowy dla gotyku została osadzona w ostrołukowym oknie. XIII-wieczny witraż (najlepiej widoczny o zachodzie słońca) przedstawia Matkę Boską w otoczeniu apostołów i muzykujących aniołów.

 

 

Wejście na dziedziniec Pałacu Arcybiskupiego (Palais du Tau) obok katedry. Nazwa pałacu pochodzi od znaku w kształcie litery "T", który wieńczył dawniej biskupie pastorały ("tau" to nazwa greckiej litery T). Pałac Arcybiskupi zbudowano w latach 1498-1509, a następnie przebudowano w końcu XVII wieku. Służył on za rezydencję królom Francji przy okazji ich koronacji. Salon (Salle du Tau), w którym miały miejsce królewskie bankiety, wyposażony jest w duży kamienny kominek z XV wieku. Kaplica posiada dwa piętra, z których górne jest nadal używane w celach liturgicznych. Zarówno kaplica, jak i salon udekorowane są gobelinami z XVII wieku, znanymi jako tapiserie Perpersacka (od nazwiska flamandzkiego tkacza, który je wykonywał). Od roku 1972 pałac pełni funkcje muzealne, prezentując zwiedzającym eksponaty ze skarbca katedralnego i regalia.

 

 

 

 

Ratusz (Hôtel de ville de Reims). Rada miejska kupiła budynek na dawnym rynku końskim w 1499 roku, lecz okazał się on zbyt mały. Budowę nowej siedziby zahamował na ponad 100 lat brak funduszy. W roku 1627 porucznik Nicolas Lespagnol położył kamień węgielny pod budynek, który został wzniesiony przez miejskiego architekta Jeana Bonhomme’a. Pierwsze skrzydło zostało szybko zbudowane i rada miejska odbyła tam obrady już w 1628 roku. Budowa fasady rozpoczęła się w 1636 roku i zainaugurował ją Claude Lespagnol, brat Nicolasa. Została ona ukończona w 1823 roku. W roku 1863 podjęto budowę kolejnych skrzydeł budynku pod kierownictwem Narcisse’a Brunetta i jego brata Nicolasa, a cały zespół ratusza został oddany do użytku w 1880 roku. W czasie I wojny światowej padł on pastwą pożaru w 1917 roku. Po wojnie został odbudowany. Prace rozpoczęły się w 1924 roku pod kierownictwem architekta Bernarda Humbolda, współpracującego z Rogerem-Henri Expertem (1882-1955) i Paulem Bouchette, zaś prace rzeźbiarskie zostały powierzone artyście z Reims Paulowi Bertonowi. Odbudowany ratusz otworzył prezydent Francji Gaston Doumergue (1863-1937) w czerwcu 1928 roku.

 

 

 

Brama Marsa (La Porte de Mars) jest zabytkiem rzymskim z III wieku. Swą nazwę zawdzięcza świątyni boga wojny Marsa, która znajdowała się w jej pobliżu. Budowla ta jest największym zachowanym łukien rzymskim. Jest jedynym z zachowanych do naszych czasów czterech monumentalnych łuków dawnego Durocortorum (dzisiejszego Reims). Została zbudowana między 180 i 230 rokiem. Początkowo była łukiem triumfalnym, wzniesionym dla podkreślenia znaczenia miasta w Cesarstwie Rzymskim, później pełniła po prostu funcję bramy miejskiej. Nie zachowała się jej attyka. Brama stała się wkrótce częścią obwarowań miejskich, zbudowanych w latach 260-275 dla ochrony przed najazdami barbarzyńców. Jest ona łukiem o długości 33 m, wysokości 13 m i szerokości 6,40 m. W rzeczywistości budowla była wyższa, gdyż nie zachowała się jej attyka. Brama składa się w istocie z trzech łuków, ozdobionych ośmioma kolumnami na fasadach i dwiema kolumnami z każdego boku. W przestrzeni między kolumnami znajdowały się dekoracje, które są dziś zachowane jedynie w niewielkim stopniu, z wyjątkiem płaskorzeźb w zachodniej części bramy, zrekonstruowanych w 1854 roku. Na dolnej powierzchni sklepienia zachowało się rzadkie i ciekawe przedstawienie galijskich żniwiarzy, stanowiące część kalendarza prac polowych, uwidocznionego na medalionach (winobranie, żniwa, mielenie zboża itd.). Pod arkadą zachodnią znajduje się przedstawienie wilczycy kapitolińskeij, karmiącej Romulusa i Remusa na oczach pasterza Faustulusa. Pod bardzo zniszczoną wschodnią arkadą można zobaczyć Ledę i łabędzia. Pod środkową arkadą zachowały się natomiast ślady kolein po starożytnych pojazdach.

 

 

 

 

 

 

Pomnik poległych w I wojnie światowej (Le monument aux morts). Jego twórcami są architekt Henri Royer i rzeźbiarz Paule Lefebvre. Pomnik został wzniesiony w 1930 roku dla upamiętnienia mieszkańców Reims, poległych w latach 1914-1918. Pomnik jest zlokalizowany przy Placu Republiki w pobliżu Bramy Marsa i bulwarów na miejscu dawnych murów obronnych.

 

 

Muzeum Kapitulacji (Le Musée de la Reddition) upamiętnia akt kapitualacji sił zbrojnych III Rzeszy, podpisany 7 maja 1845 roku w kwaterze gen. Dwighta Davida Eisenhowera (1890-1969) w Reims przed przedstawicielami USA, Wielkiej Brytanii, ZSRR i Francji. Akt ten, na życzenie Stalina, został powtórzony następnego dnia w Berlinie-Karlshorst. Muzeum Kapitulacji mieści się w dawnej kwaterze gen. Eisenhowera, zajmowanej dziś przez Liceum im. Franklina Delano Roosevelta (Lycée Franklin-Roosevelt). Akt kapitulacji w Reims podpisali ze strony Aliantów: gen. Walter Bedell Smith (1895-1961), gen. François Sevez (1891-1948) i gen. Iwan Aleksiejewicz Susłoparow (1897-1974), zaś ze strony III Rzeszy: gen. Alfred Jodl (1890-1946), adm. Hans-Georg von Friedeburg (1895-1945) i gen. Wilhelm Oxenius (1912-1979). Później - po powtórzeniu ceremonii kapitulacji w Berlinie - akt ten nazwano "wstępnym protokołem kapitulacji".

 

 

 

-----

 

 

Compiègne

 

 

Po zwiedzeniu Reims, późnym popołudniem dotarliśmy do Compiègne, gdzie mieliśmy zarezerwowany nocleg. Jest to miejscowość w regionie Hauts-de-France w departamencie Oise, trwale wpisana w historię Francji. W Compiègne miało miejsce wiele ważnych wydarzeń historycznych. W miejscowości tej:

- w roku 665 św. Wilfrid (634-709) wyświęcił biskupa Yorku;
- w roku 888 Odo (~860-898), książę Paryża został koronowany na króla Franków;
- 23 maja 1430 roku, podczas wojny stuletniej, Joanna d'Arc (1412-1431) dostała się do niewoli angielskiej;
- w 1630 roku zesłano tu Marię Medycejską (1575-1642) za próby spiskowania przeciw kardynałowi Armandowi-Jeanowi du Plessis de Richelieu (1585-1642);
- 11 listopada 1918 roku podpisano zawieszenie broni kończące I woję światową;
- 22 czerwca 1940 roku pokonana Francja skapitulowała przed Niemcami.

Miasto było ponadto miejscem rezydencji cesarza Napoleona III Bonaparte (1808-1873).

Warto wspomnieć, że jednym z miast partnerskich Compiègne jest nasz Elbląg.

-----

 

Na tzw. Polanie Zawieszenia Broni (Clairière de l'Armistice) w pobliżu Compiègne. Do zawieszenia broni, kończącego I wojnę światową, doszło 11 listopada 1918 roku. Miejsce to, znajdujące się głęboko w lesie (niedaleko wioski i stacji kolejowej Rethondes), wybrał Ferdinand Foch (1851-1929), ponieważ chciał, by rozmowy toczyły się w ukryciu, z dala od dziennikarzy. Dodatkowo nie chciał, żeby odbywały się antyniemieckie demonstracje mieszkańców. Rozmowy i podpisanie zawieszenia broni odbywały się w wagonie, należącym wcześniej do cesarza Napoleona III Bonaparte, udekorowanym dawnymi, imperialnymi symbolami, aby potwierdzić odrodzenie się potęgi Francji. Przewodniczącym strony Sprzymierzonych był wódz naczelny wojsk francuskich, marszałek Ferdinand Foch, zaś przewodniczącym delegacji niemieckiej Matthias Erzberger (1875-1921). Pozostałymi członkami delegacji niemieckiej byli: dyplomata Alfred von Oberndorff (1870-1963), komandor Ernst Vanselow (1876-?) i gen. Detlof von Winterfeldt (1867-1940). Na konferencji paryskiej potwierdzono warunki rozejmu traktatem wersalskim z 28 czerwca 1919 roku. Na zdjęciach widoczne jest miejsce, w którym stał historyczny wagon.

 

Przed muzeum na tzw. Polanie Zawieszenia Broni. Drugie zawieszenie broni miało tu miejsce 22 czerwca 1940 roku. Tym razem role się odwróciły. Na żądanie Adolfa Hitlera (1889-1945) zawieszenie broni z pokonaną Francją podpisano dokładnie w tym samym miejscu i w tym samym wagonie (wyciągniętym z muzeum), co w 1918 roku. Układ z 1940 roku został podpisany przez szefa sztabu Naczelnego Dowództwa Sił Zbrojnych, gen. Wilhelma Keitla (1882-1946) oraz gen. Charlesa Huntzigera (1880-1941), przewodniczącego delegacji francuskiej. W składzie delegacji francuskiej znajdowali się: ambasador Leon Noël (1888-1987), wiceadmirał Maurice Athanase Le Luc (1885-1964), gen. lotnictwa Jean Bergeret (1895-1956) i generał korpusu armijnego Henri Parisot (1881-1963).Wagon, w którym podpisano rozejm został następnie przetransportowany do Niemiec jako zdobycz wojenna. Pod koniec wojny został zniszczony przez SS, aby nie dostał się ponownie w ręce Aliantów. W 1950 roku wierna replika wagonu została umieszczona w tym samym miejscu. Po latach, odnalazły się w Niemczech szczątki oryginalnego wagonu i w 1995 roku zostały umieszczone w ekspozycji pamiątkowej.


 

 

 

 

W muzeum nie udało mi się, niestety, sfotografować repliki słynnego wagonu, gdyż nie pozwalają tam robić zdjęć, a w sali, w której znajduje się wagon zwracali na to szczególną uwagę.

 

 

Pomnik marszałka Ferdinanda Focha na Polanie Zawieszenia Broni. Był on marszałkiem Francji, Wielkiej Brytanii i Polski, więc flagi tych państw są umieszczone obok pomnika.

 

Pomnik w Lesie Compiègne, upamiętniający powrót Alzacji i Lotaryngii do Francji po I wojnie światowej. Jest on dziełem pochodzącego z Alzacji rzeźbiarza Edgara Brandta (1889-1960) - również autora znicza na Grobie Nieznanego Żołnierza w Paryżu. Na pomniku znajduje się miecz symbolizujący Aliantów oraz upadający orzeł - symbol cesarskich Niemiec. Pomnik wzniesiono w 1922 roku, a jego budowę sfinansowała gazeta "Le Matin". W czerwcu 1940 roku został on wysadzony przez Niemców i odbudowany po wojnie. Widnieje na nim napis: "Bohaterskim żołnierzom francuskim, obrońcom Ojczyzny i prawa, chwalebnym wyzwolicielom Alzacji i Lotaryngii".


 

Plac gen. de Gaulle'a w centrum Compiègne.

 

 

Zamek Compiègne (Le Château de Compiègne) jest królewską rezydencją, zbudowaną dla Ludwika XV (1710-1774) i odnowioną przez Napoleona I Bonaparte (1769-1821). Compiègne było jedną z trzech siedzib rządu królewskiego - obok Wesalu i Fontainebleau. Jeszcze przed zbudowaniem zamku, Compiègne było ulubioną letnią rezydencją monarchów francuskich, głównie z racji możliwości polowań, które stwarzały tutejsze lasy. Pierwsza rezydencja królewska została tu zbudowana dla Karola V Mądrego (1338-1380) w roku 1374, a wielu jego następców przyjeżdżało do niej i dokonywało przebudowy. Ludwik XIV (1638-1715) przebywał w Compiègne ok. 75 razy. Ludwik XV (1710-1774) był tym miejscem jeszcze bardziej zauroczony. W roku 1750, znany architekt Ange-Jacques Gabriel (1698-1782) zaproponował gruntowną przebudowę rezydencji. Rozpoczęte w roku 1751 prace ukończył w roku 1788 uczeń Gabriela, Louis Le Dreux de La Châtre (1721-1792). Dawne mury miejskie narzuciły trójkątny plan klasycystycznej budowli.W czasie rewolucji francuskiej, w roku 1795, całe umeblowanie zostało sprzedane, a dzieła sztuki przekazano do Muzeum Centralnego. W roku 1804 zamek stał się posiadłością cesarską, a w roku 1807 Napoleon I Bonaparte rozkazał, by przystosowano go znów do funkcji rezydencjalnych. Architekci Louis-Martin Berthault (1770-1723), Charles Percier (1764-1838) i Pierre François Fontaine (1762-1853), dekoratorzy Dubois i Pierre Joseph Redouté (1759-1840) oraz ebeniści Jacob-Desmalter (1770-1841) i Pierre-Benoit Marcion (1769-1840) odnowili zamek w stylu empire. Od 1856 roku zamek uczynił swą jesienną rezydencją cesarz Napoleon III Bonaparte (1808-1873), a komnaty zostały umeblowane i udekorowane w stylu Drugiego Cesarstwa. Dziś, w zamku można zwiedzać apartamenty cesarskie, a także - założone w 1927 roku - muzeum pojazdów (Le Musée de la Voiture), z bogatą kolekcją powozów, rowerów i samochodów. Niestety, do Compiègne przyjechaliśmy zbyt późno, by zwiedzić zamek, a wcześnie rano następnego dnia wyjeżdżaliśmy już do ostatniego punktu naszej francuskiej podróży, którym było Beauvais.

 

 

 

 

Dom, w którym mieściło się dwupokojowe studio, w którym spędziliśmy noc.

 

-----

Beauvais

Beauvais sprawiło nam miłą niespodziankę. Wybierając się do Francji zaplanowaliśmy tu nasz ostatni nocleg, jako że właśnie stąd odlatywaliśmy do Polski. Ponieważ odległość z Compiègne do Beauveais to przysłowiowy "rzut beretem" przyjechaliśmy tu ok. 9.00 rano. Zostawiliśmy bagaże w hotelu, oddaliśmy wypożyczony samochód i ruszyliśmy na zwiedzanie miasta, które - jak okazało się - jest ładne i mimo, że nie leży na szlaku głównych francuskich atrakcji, ma wiele do zaoferowania turyście.

Beauvais było znane za czasów rzymskich jako Caesaromagus. W późniejszych wiekach używano łacińskiej nazwy Bellovacum, wziętej od nazwy belgijskiego plemienia Bellowaków. W swoim dziele o podboju Galii ("De Bello Gallico") Juliusz Cezar (100-44 p.n.e.) wspomina o ufortyfikowanym mieście Bratuspantium w kraju Bellowaków, które niektórzy historycy utożsamiają z dzisiejszym Beauvais. Inni jednakże sądzą, że wspomniane przez Cezara miasto to raczej dzisiejsze Vendeuil-Caply lub Bailleul sur Thérain. W IX wieku miasto uzyskało status hrabstwa, które około roku 1013 przeszło w ręce biskupów Beauvais, którzy od XII wieku byli także parami Francji. Podczas koronacji królów francuskich biskup Beauvais nosił płaszcz królewski i wraz z biskupem Langres przedstawiał koronowanego monarchę poddanym. W 1346 roku miasto musiało bronić się przed Anglikami, którzy ponownie oblegli je w 1433 roku. W roku 1472 Beauvais oblegał bezskutecznie książę Burgundii Karol I Zuchwały (1433-1477). Oblężenie to stało się sławne z racji bohaterstwa uczestniczących w obronie kobiet, którym przewodziła Jeanne Laisné (~1454-?), znana jako Jeanne Hachette. Upamiętnia to doroczna procesja w dniu 14 października, podczas której kobiety mają pierwszeństwo przed mężczyznami. W średniowieczu w Beauvais rozwinęło się tkactwo, zaś w XVII wieku miasto zasłynęło z produkcji gobelinów w manufakturze, którą założył i którą kierował Jean-Baptiste Colbert (1619-1683), minister finansów króla Ludwika XIV (1638-1715). Manufaktura ta największą sławę zyskała w XVIII wieku, gdy jej dyrektorem artystycznym był malarz i grawer Jean-Baptiste Oudry (1686-1755).

 

W czasie rewolucji przemysłowej w XIX wieku Beauvais, wierne tradycyjnemu rzemiosłu tkackiemu, pozostało nieco w tyle i rozwijało się wolniej od sąsiednich miast. Linia kolejowa łącząca Beauvais z Paryżem została otwarta dopiero w 1876 roku. W tym czasie powstało też wiele nowych budynków publicznych, wytyczono nowe ulice i bulwary, a centrum miasta zostało przebudowane. Na przedmieściach powstały zakłady przemysłowe. Beauvais doznało znacznych zniszczeń podczas I, a następnie II wojny światowej podczas niemieckiej ofensywy w kierunku Paryża w 1940 roku. Okupowane przez Niemców miasto, zostało wyzwolone przez wojska brytyjskie 30 sierpnia 1944 roku.

-----

 

Katedra p.w. św. Piotra (Cathédrale Saint-Pierre de Beauvais) należy do najśmielszych dokonań w architekturze gotyku. Posiada ona najwyższe sklepienie gotyckie na świecie, mające wysokość 48,5 m. W wyniku trzech kolejnych katastrof podczas jej budowy powstało tylko prezbiterium i transept, zaś nawa, której strop runął w 1573 roku, nie została do dziś ukończona. Katedra jest siedzibą arcybiskupa Beauvais. Historia katedry w Beauvais jest zadziwiająca. Miała być szczytowym osiągnięciem średniowiecznej architektury. Największą i najwspanialszą świątynią, którą kiedykolwiek postawił człowiek. Dziełem umysłu i pracy setek rąk, mającym uwielbić Boga w sposób doniosły, wspaniały. Jednak, jeśli spojrzeć na ilość towarzyszących budowie nieszczęść i katastrof budowlanych, można dojść do wniosku, że Panu Bogu prezent się nie spodobał. Zaczęło się normalnie, to znaczy normalnie jak na realia średniowieczne. Stary kościół w Beauvais będący siedzibą biskupią po prostu spłonął. Biskup Milon de Nanteuil (?-1234), będący zarazem parem Francji, postanowił nie odbudowywać kościoła w dotychczasowej formie. Chciał stworzyć coś wyjątkowego. Przeliczył diecezjalną kasę, popytał możnych, spojrzał z zazdrością na rozpoczynającą się budowę katedry w niedalekim Amiens, gdzie śmiałe plany zakładały sklepienie na wysokości 42 metrów. Stwierdził, że nie może być gorszy od swego odwiecznego konkurenta, biskupa Amiens. Podniół więc poprzeczkę, nie tylko ustalając wysokość sklepienia planowanej katedry całe sześć metrów wyżej, ale także planując najwyższą na świecie, ponad 150-metrową wieżę. Sprowadzono najznamienitszych architektów. Dziesiątki oczu wielokrotnie sprawdzały plany i wyliczenia po to, by nie popełnić najmniejszego błędu. Już plany musiały być zachwycające. Biskup Beauvais oczyma wyobraźni pewnie już widział światło wlewające się przez okna, las przypór i łęków oporowych, a także sięgającą niemal chmur iglicę wieży. Przy tak wielkim projekcie mógł spodziewać się, że nie zobaczy końcowego efektu. Zaangażował jednak wszystkie swoje siły i środki, by zrobić jak najwięcej. Nie spodziewał się pewnie, że w 800 lat od rozpoczęcia budowy, katedra nadal będzie nieukończona. Budowa rozpoczęła się w roku 1225 i trzeba przyznać, że tempo prac było imponujące. Jednak już po siedmiu latach prace zostały wstrzymane. Królewska kasa, wyczerpana wydatkami na krucjatę, świeciła pustkami, więc Ludwik IX Święty (1214-1270) w naturalny sposób ograniczył swój udział w finansowaniu katedry. Po sześciu latach wszystko wróciło do normy i prace znów ruszyły pełną parą. W roku 1272 udało się ukończyć monumentalne prezbiterium, które runęło dwanaście lat później. Prezbiterium przeprojektowano i odbudowano na dawnej wysokości. Gdy dostawiono do niego pierwsze przęsło nawy głównej, wybuchła wojna stuletnia. Prace wstrzymano w roku 1347. Budowa ruszyła na nowo w roku 1500 i to ruszyła energicznie. Po pięćdziesięciu latach transept katedry był niemal gotowy i budowniczowie rozpoczęli budowę monumentalnej wieży. Gdy osiągnęła ona wysokość 149 metrów postanowiono ją podeprzeć, dobudowując kolejne przęsło nawy głównej. Na nic jednak się zdały te zabiegi, bo w 1573 w święto Wniebowstąpienia, najwyższa na świecie wieża kościelna runęła z hukiem, przebijając dach prezbiterium. Postanowiono już nie dobudowywać wieży i nie dobudowywać kolejnej nawy. Wyrwę w dachu świątyni zwieńczyło zwykłe sklepienie. Brakującą nawę zasklepiono prowizoryczną ścianką. I tak trwa katedra niedokończona od roku 1605. O dziwo, ominęły ją zniszczenia podczas II wojny światowej, choć Beauvais było bombardowane. Katedra p.w. św. Piotra stoi nadal niedokończona, ale niezmiennie piękna. Będąca nie tylko zachwycającym monumentem, ale i niedościgłym marzeniem. Pękająca, pospinana klamrami, prętami wzmacniającymi, zabezpieczona stalowymi i drewnianymi prowizorycznymi konstrukcjami po to, by kolejne pokolenia mogły podziwiać jej urodę. Dlaczego nigdy nie została ukończona? Przez pychę, brak szczęścia, partactwo, czy słabą jakość materiałów? Naukowcy twierdzą, że główne przyczyny katastrof były dwie: niestabilny grunt i próba przekroczenia naturalnej bariery technologicznej. Trzeba jednak przyznać, że los budowniczym z Beauvais wyjątkowo nie sprzyjał.

 

 

 

 

 

Pierwsze piętro prezbiterium katedry p.w. św. Piotra jest bardzo wysokie, ma ponad 23 m. Po katastrofie w XIII wieku, filary zostały rozdwojone. Ostrołukowe okna oświetlające prezbiterium mają wysokość prawie 17 m. Gotyckie ostrołukowe sklepienia wywierają dzięki temu słabszy nacisk na filary, co pozwoliło na osiągnięcie jego nieprawdopodobnej wysokości. Budowę transeptu rozpoczęto w 1500 roku pod kierunkiem Martina Chambigesa (1460-1532), wspomaganego przez Jeana Vaasta. Budowniczowie musieli wziąć pod uwagę jednocześnie proporcje i wysokość prezbiterium oraz jego nacisk na konstrukcję. Transept ma 58,6 m długości wewnętrznej, a jego sklepienie wznosi się na wysokość 48,5 m. Z zewnątrz, prezbiterium wspiera 10 wielkich przypór, wysokich na 50 m. Dach nad prezbiterium jest pokryty blachą ołowianą o grubości 4-5 mm i nadano mu wyjątkowy, jak na XIII wiek, okrągły kształt. Po obu stronach prezbiterium znajdują się kaplice: św. Teresy i św. Leonarda, zaś tuż przed transeptem - św. Angadremy i Najświętszego Sakramentu. Prezbiterium katedry p.w. św. Piotra ma wysokość 46,77 m, długość 47 m i szerokość 15 m. Wysoki na 20 m ambit mieści 7 kaplic, głębokich na 6,6 m i wysokich na 12,5 m. Są to kaplice: św. Joanny d’Arc, św. Lucjana, św. Anny, NMP, św. Józefa, św. Wincentego i św. Dionizego. Nad arkadami ambitu znajduje się szerokie na 70 cm triforium pozbawione okien. Nad nim znajdują się okna, każde podzielone na dwa łuki wspierające rozetę. Katedrę zdobią piękne witraże i dwie duże rozety w fasadach transeptu - północna i południowa. Pochodzą one z różnych okresów (od XIII do XX wieku). Autorami XX wiecznych witraży są Max Ingrand (1908-1969), Claude Courageux, Michel Durand, Jacques Lechevallier (1896-1987) i Louis Barillet (1880-1948). Katedrę zdobiło dawniej także 11 XV-wiecznych gobelinów, przedstawiających sceny z życia św. Piotra i św. Pawła. Do dziś w Beauvais zachowało się 6 z nich. Pozostałe zostały utracone, bądź znajdują się w innych miejscach we Francji i USA.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Z każdej strony południowej fasady transeptu katedry p.w. św. Piotra umieszczone są wieżyczki, na które prowadzi 287 stopni schodów. W ozdobnych niszach umieszczone było dawniej wiele rzeźb, lecz zostały one usunięte - w większości w czasie rewolucji francuskiej. Fasada ta została ukończona w 1552 roku, 20 lat po śmierci Martina Chambigesa. Dlatego też zwieńczenia wieżyczek mają już raczej charakter renesansowy i z pewnością zostały stworzone przez jego następcę, Michela de Lalicta. Również południowy portal, którego autorem jest rzeźbiarz Jean le Pot (?-1563), ma charakter renesansowy.

 

 

 

 

Północna fasada transeptu przypomina bardzo kształtem fasadę południową, lecz z racji mniejszego nasłonecznienia jest ona mniej ozdobna. Skrzydła drzwi w portalu północnym są również dziełem Jeana le Pota, ale są one wcześniejsze, niż portal południowy (pochodzą z 1537 roku) i mają charakter gotycki.

 

 

Średniowieczny zegar z 1305 roku, umieszczony obok kaplicy św. Teresy w katedrze p.w. św. Piotra. Jego fundatorem był kanonik Etienne Musique. Oprócz godzin, zegar pokazuje także położenie Księżyca oraz wygrywa melodie pieśni religijnych, w zależności od pór roku. Umieszczony jest na wysokości 5 m. W roku 1976 jego mechanizm został odnowiony przez miejscowego zegarmistrza i działa do dziś.

 

 

Katedra p.w. św. Piotra. Piękny zegar astronomiczny, mający 12 m wysokości i szerokość 2,80 m, został zbudowany w latach 60. XIX wieku. Jego autorem jest zegarmistrz z Beauvais Auguste-Lucien Vérité (1806-1887). Budowa zegara trwała 3 lata, a jego mechanizm składa się z 90 tys. części. W 1988 roku zegar przestał działać. Powstało wówczas stowarzyszenie "Espace", zrzeszające najlepszych rzemieślników i zegarmistrzów francuskich, mające na celu uratowanie zabytku. Dokonało ono naprawy mechanizmu zegara i do dziś spawuje nad nim pieczę. Duże zasługi przy naprawie i konserwacji zegara położył zegarmistrz Jean-Paul Crabbe. W określonych godzinach można podziwiać scenę Sądu Ostatecznego, przedstawianą przez automatyczny mechanizm zegara. Pokaz trwa 25 minut i kosztuje 4 € (cena z 2014 roku).

 

 

 

 

Obraz, przedstawiający sceny z życia patronki Beauvais - św. Angadremy. Żyła ona w VII wieku i była kuzynką św Lamberta, biskupa Lyonu. Została przełożoną benedyktyńskiego klasztoru Oroër-des-Vierges, w pobliżu Beauvais.

 

 

W II połowie X wieku zbudowano nowy kościół biskupi (przylegający do katedry p.w. św. Piotra), zwany dziś "Basse-Oeuvre". Po pożarze w 1225 roku, który zniszczył dużą część jego prezbiterium, był on stopniowo zastępowany przez wznoszoną katedrę gotycką, zwaną "Nouvel Oeuvre". Basse-Oeuvre nie ma już pierwotnego transeptu, ani prezbiterium. Z dziwięciu pierwotnych przęseł nawy zachowały się jedynie trzy. Kościół jest jednym z rzadkich budynków z epoki karolińskiej, zachowanych do dziś we względnie dobrym stanie.

 

 

Muzeum Departamentu Oise mieści się w dawnym pałacu biskupim. Jego budynki zostały wzniesione w XII wieku i opierały sie o mury miejskie z epoki galo-romańskiej. Po zamieszkach, do których doszło w Beauvais w 1305 roku, król nakazał mieszczanom wypłacić odszkodowanie biskupowi Szymonowi de Clermont-Nesle (?-1313). Za otrzymane pieniądze zbudował on bramę wjazdową do pałacu, flankowaną dwiema wieżami. W XV wieku obok katedry p.w. św. Piotra i pałacu biskupiego wzniesiono nowe budynki klasztoru, na miejscu poprzednich, istniejących już od X wieku. Na początku XVI wieku, biskup Louis Villiers de l'Isle Adam (~1450-1521) przebudował główny budynek pałacu w duchu renesansu, zachowując jego gotyckie ozdoby. W roku 1698 dobudowano szachulcowe przejście, łączące pałac biskupi z katedrą. W późniejszych czasach budynek pałacu biskupiego służył też za więzienie. W okresie I Cesarstwa, w roku 1811, budynek został zajęty na potrzeby prefektury. Został on zwrócony biskupom w 1822 roku. W roku 1848 gmach przekształcono w pałac sprawiedliwości, mieszczący sądy. Od roku 1912 mieści się tu muzeum departamentalne. Klasztor został odnowiony w 1935 roku staraniem kanonika Tessona. Kolejną, gruntowną odnowę przeprowadzono w 2003 roku.

 

 

 

 

Na ulicach Beauvais w okolicach katedry.

 

 

 

 

 

 

 

Najstarszy dom w Beauvais, pochodzący z ok. 1410 roku. Znajdował się w bardzo złym stanie do czasu, gdy lokalne stowarzyszenie działające na rzecz ochrony i konserwacji zabytków weszło w jego posiadanie. Budynek został rozebrany, poddany zabiegom konserwacyjnym i ustawiony na nowym miejscu w pobliżu katedry p.w. św. Piotra, W XVI wieku w domu tym mieszkał prawdopodobnie Martin Chambiges, architekt budujący transept w katedrze oraz prezbiterium w kościele p.w. św. Szczepana w Beauvais.

 

 

Pomnik Jeana Racine’a (1639-1699), jednego z trzech najwybitniejszych dramaturgów francuskich z XVII wieku. Racine kształcił się w klasztorze Port-Royal des Champs pod Paryżem w latach 1649-1653, później na blisko dwa lata przeniósł się do kolegium do Beauvais, a w roku 1655 powrócił na dalsze studia do Port-Royal.

 

 

Obronne mury miejskie. Pochodzą z przełomu III i IV wieku i wyznaczały granice starożytnego castrum. Tworzyły one czworobok o obwodzie 1.370 m. Fortyfikacja wzmocniona była kwadratowymi wieżami w narożach i flankowana w regularnych odstępach co najmniej czternastoma półkolistymi wieżami. Do dziś zachowały się jedynie relikty dwóch bram Limançon i Chastel, ale prawdopodobnym jest, że były i inne. Mur o średniej grubości 2,50 m w niektórych miejscach wznosi się na wysokość ponad 14 m.

 

 

Pozostałości kościoła kolegiackiego p.w. św. Bartłomieja (La collégiale Saint-Barthélémy), zbudowanego w 1037 roku i rozebranego częściowo w roku 1834 i następnie w roku 1900. Prawdopodobnie, krypta pod prezbiterium przykryta sklepieniem kolebkowym pochodziła również XI wieku. Na przełomie XIII i XIV wieku w kościele zbudowano gotyckie prezbiterium ze sklepieniem krzyżowym, oparte o starożytny mur. W południowej części kościoła zbudowano wieżę, a nad nawą - niewielką dzwonnicę. Całkowicie przeprojektowany transept podkreślał budowę światyni na planie krzyża greckiego. W czasie rewolucji francuskiej kolegiatę sprzedano.

 

 

Rue Carnot w centrum miasta i Hotel "Pod Łabędziem" (Hôtel du Cygne), w którym nocowaliśmy.

 

 

 

 

 

W centrum miasta.

 

 

 

 

 

Ratusz (L'Hotel de Ville) zbudowany w roku 1752. Jest miejscem, z którego dowódca Wojsk Sprzymierzonych marszałek Ferdinand Foch (1851-1929) kierował operacjami wojennymi w 1918 roku.

 

 

Kościół p.w. św. Szczepana (L'église Saint-Étienne de Beauvais). Pierwszy kościół w tym miejscu powstał już w III wieku. Został zbudowany przez św. Firmina z Pampeluny, zwanego też Firminem z Amiens. Był poświęcony św. Vaastowi z Arras. Budowa obecnego kościoła p.w. św. Szczepana została rozpoczęta w XII i ukończona w XVI wieku. Nawa i transept kościoła są romańskie, z wyjątkiem pierwszych dwóch przęseł nawy, przebudowanych po pożarze w końcu XII wieku i wschodnich ścian transeptu, w dużej mierze przebudowanych w XVI wieku. Kościół p.w. św. Szczepana jest jednym z najważniejszych kościołów romańskich, zachowanych do dziś na terenach na północ od Paryża. Romańskie prezbiterium jest znane dzięki pracom wykopaliskowym z 1950 roku. Zostało ono rozebrane w pierwszej ćwierci XVI wieku i zastąpione większym, zbudowanym w stylu gotyku płomienistego.

 

 

 

 

 

 

 

 

Romański portal północny kościoła p.w. św. Szczepana. Choć tu zachowały się jego dekoracje, to w czasie rewolucji rozbito większość rzeźb w zachodnim portalu kościoła.

 

 

Nawa główna kościoła p.w. św. Szczepana posiada trzypiętrową elewację z triforium. Żebrowane ostrołukowe sklepienia naw bocznych prawdopodobnie zaczęto budować ok. roku 1120, natomiast przypuszcza się, że romańskie prezbiterium, zbudowane do tego czasu, miało od początku takie sklepienia. Choć kościół p.w. św. Szczepana nie był pierwszym kościołem w regionie, posiadającym ten rodzaj sklepień (był nim zniszczony w czasie rewolucji francuskiej kościół p.w. św. Lucjana w Beauvais), jest on jednak najstarszym zachowanym kościołem we Francji (poza Normandią), w którym od początku zaprojektowano takie sklepienia. Okna świątyni zostały ozdobione witrażami, wykonanymi przez najlepszych witrażystów w regionie. Nawet w czasie rewolucji francuskiej, która przyniosła dewastację wnętrza, witraże te zostały oszczędzone. One i ozdobna romańska fasada północna rozsławiły kościół. Prezbiterium kościoła jest bardzo jasne dzięki umieszczeniu sklepienia na wysokości 29,5 m i wysokim oknom o powierzchni ponad 40 m² każde, wypełniającym niemal całą dostępną przestrzeń między filarami. Generalny remont kościoła przeprowadzono na początku XX wieku. Uszkodzone w czasie działań wojennych w 1940 roku prezbiterium, poddano rekonstrukcji po wojnie. Dziś kościół utrzymany jest w bardzo dobrym stanie i nadal pełni funkcje liturgiczne.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W dawnej kaplicy Grobu Świętego w kościele p.w. św. Szczepana, dziś - kaplicy chrzcielnej. Witraż w kaplicy przedstawia wygnanie Adama i Ewy z raju. Pochodzi prawdopodobnie z pierwszej ćwierci XVII wieku i jest dziełem pracowni van Doorne'a. Został podarowany kościołowi przez księdza Spey Broecka. Początkowo był umieszczony w prywatnej kaplicy, zniszczonej w czasie I wojny światowej. Scena oddana jest z wielką starannością szczegółów i przypomina dzieła Albrechta Dürera.

 

 

 

 

XVI-wieczna figura ukrzyżowanej św. Wilgeforty. Jest to legendarna święta, znana w tradycji katolickiej pod wieloma imionami. Po łacinie jest nazywana: Virgo fortis, Wilgefortis barbata, Liberata, Comeria, Cumernus lub Eutropia. We Francji jej imię występuje w formach: Digneforte, Guilleforte, Milleforte, Virgeforte, Livrade i Débarras. We Włoszech znana jest, jako Liberate, w Hiszpanii - Librada, w Anglii - Uncumber, w Niemczech - Hülpe, Gehülpe, Kümmernis lub Unkummer, a w Holandii - Ontkommer. Ikonografia przedstawia ją jako dziewicę, obdarzoną w cudowny sposób brodą i ukrzyżowaną męczennicę. Jej kult wywodzi się prawdopodobnie z Holandii. Legenda mówi, że była ona córką pogańskiego króla Portugalii, który mimo jej postanowienia o zachowaniu dziewictwa postanowił ją wydać za mąż. Wówczas, w sposób cudowny obdarzona została ona zarostem, co skutecznie odstręczyło od ślubu jej kandydata na męża. Za to, że nie chciała wyrzec się wiary została ukrzyżowana. Inna wersja legendy mówi, że brodę otrzymała wtedy, gdy chciało ją zgwałcić kilku pijanych żołnierzy, którzy na widok tego cudu uciekli w popłochu.

 

 

Kaplica p.w. św. Józefa (La chapelle de Saint-Joseph). Wybudowana w roku 1858 w stylu neogotyckim wg projektu Victora Delefortrie z inicjatywy dyrektora archikonfraterni ks. Armanda Claverie i biskupa Beauvais Armanda Josepha Gignoux (1799-1878) i konsekrowana w 1862 roku. Wewnątrz można obejrzeć malowidła ścienne z końca XIX wieku, neogotycki XIX-wieczny ołtarz i XVIII-wieczną ambonę. Okna zdobią XX-wieczne witraże, których autorami są Jacques Lechevallier i Louis Barillet.

 

 

 

Na ulicach starej części Beauvais.

 

 

 

 

 

 

 

 

W pobliżu miasta, w Tillé, znajduje się międzynarodowy port lotniczy Beauvais-Tillé, obsługiwany przez tanie linie lotnicze (m.in. ma bezpośrednie połączenia z Warszawą, Rzeszowem, Poznaniem, Gdańskiem, Katowicami, Krakowem i Wrocławiem). Lotnisko ma stałe połączenie autobusowe z Paryżem. Z tego właśnie lotniska odlatujemy do kraju i żegnamy Francję...

 

 

-----

 

Dziękuję za uwagę.

 

 

Wyszukaj w trip4cheap