Litwa - listopadowe Kowno

Kowno to drugie pod względem liczby mieszkańców miasto Litwy, największy ośrodek przemysłowy kraju i zarazem przedwojenna stolica. Leży w widłach dwóch rzek - Niemna i Wilii. To zarazem najbardziej "litewskie" ze wszystkich miast republiki, z najmniejszym udziałem mniejszości narodowościowych (jedynie ok. 7%). W pobliżu, znajduje się sztuczne jezioro zaporowe, zwane z pewną przesadą "Kowieńskim morzem", oraz bardzo ciekawy skansen budownictwa ludowego w Rumszyszkach, usytuowany 22 km od miasta przy autostradzie w kierunku Wilna.

W XIII wieku Litwini zbudowali u zbiegu Wilii i Niemna gród obronny, chroniący ich przed najazdami Krzyżaków. Rycerze zakonni zdobyli jednak Kowno i zbudowali w 1384 roku, zachowany do dziś, warowny zamek, który wkrótce został odbity przez wojska Władysława Jagiełły (1352/1362-1434) i Witolda Kiejstutowicza (1350-1430). Do rozwoju Kowna przyczynił się wielki książę Witold Kiejstutowicz, który nadał osadzie prawa miejskie w 1408 roku. Szczególny rozkwit miasta nastąpił w XVIII wieku. Planowano wówczas nawet utworzenie województwa kowieńskiego, do czego nie doszło z powodu rozbiorów Rzeczypospolitej. Kowno było ważnym ośrodkiem odradzającego się państwa i nacjonalizmu litewskiego. Pod koniec I wojny światowej w mieście zaczęła rządzić Taryba (Litewska Rada Państwowa) z Antanasem Smetoną (1874-1944), Augustinasem Voldemarasem (1883-1942) i Stanislovasem Narutovičiusem (1862-1932) - bratem Gabriela Narutowicza (1865-1922), pierwszego prezydenta odrodzonej Polski - na czele, która w lutym 1918 roku proklamowała niepodległość Litwy. W dwudziestoleciu międzywojennym Kowno stało się faktyczną stolicą państwa litewskiego, gdyż Wilno weszło w skład II RP.

Burzliwa przeszłość pozostawiła w Kownie wiele cennych zabytków. Można tu obejrzeć ruiny zamku, wzniesionego u zbiegu obu rzek, archikatedralną bazylikę p.w. św. św. Apostołów Piotra i Pawła, będącą zarazem największą świątynią katolicką w kraju, gotycki kościół p.w. św. Gertrudy, zdewastowany ale nadal piękny kościół p.w. św. Jerzego, kościół bernardynek, kościół jezuitów, XVI-wieczny renesansowy ratusz, zwany "Białym Łabędziem", gotycki Dom Perkuna, interesującą Synagogę Chóralną z XIX wieku i wiele innych zabytków. Turyści z Polski odnajdą z pewnością ślady pobytu w Kownie Adama Mickiewicza (1798-1855), który mieszkał tu w latach 1819-1823. Obowiązkowo trzeba też odbyć spacer ulicą Laisves (Wolności), szerokim deptakiem, przy którym mieści się wiele sklepów, kawiarni i restauracji i jej przedłużeniem - ulicą Wileńską (Vilniaus gatve), która doprowadzi do staromiejskiego rynku.

-----

Kamieniczki przy staromiejskim rynku.

Ratusz staromiejski (Kauno rotušė), zwany "Białym Łabędziem”. Został wzniesiony w 1542 roku jako niski nieotynkowany budynek pozbawiony wieży. W latach 1771-1780 gmach przebudował architekt Jan Mattekier w stylu eklektycznym. W 1824 roku w ratuszu umieszczono cerkiew prawosławną, a następnie dowództwo kowieńskiej artylerii. W 1838 roku budynek przekształcono w carską rezydencję, przebudowując go w stylu klasycyzmu z elementami gotyckimi i barokowymi. Przez jakiś czas działał tu teatr, a od 1869 roku do I wojny światowej siedzibę miała rosyjska administracja Kowna. Po uzyskaniu przez Litwę niepodległości ratusz nadal mieścił władze miejskie. Po 1945 roku zakwaterowano tu kowieński oddział Archiwum Państwowego Litewskiej SRR, przez jakiś czas z pomieszczeń budynku korzystała też Kowieńska Politechnika (w latach 1951-1960). Obecnie znajduje się tu muzeum ceramiki. W październiku 2003 roku obiekt został wpisany na listę architektonicznego dziedzictwa Litwy.

Kościół p.w. św. Franciszka Ksawerego jest jezuicką świątynią, wybudowaną w latach 1666-1725 i położoną przy południowej pierzei kowieńskiego rynku, na miejscu kamienic podarowanych w 1642 roku Towarzystwu Jezusowemu przez braci Wojciecha (1609-1677), Kazimierza i Piotra Kojałowiczów. Podczas pożaru, który strawił w 1732 rokuwiększą część miasta, spłonął dom zakonny i szkoła jezuitów, a sam kościół również został uszkodzony. Po odbudowie, poświęcony został przez biskupa żmudzkiego Antoniego Dominika Tyszkiewicza (1692-1762) w roku 1759. Po kasacie Towarzystwa Jezusowego w 1773 roku szkoła została upaństwowiona, a później wraz z kościołem przekazana franciszkanom. Gmach klasztoru i kolegium jezuickiego dobudowano po obu stronach kościoła w latach 1761-1768. Samo kolegium zostało w 1807 roku przekształcone w kowieńską świecką szkołę powiatową. Władze carskie w 1823 roku zamknęły kościół, a dwa lata później przekształcono go w cerkiew prawosławną. W roku 1923 jezuici ponownie sprowadzili się do Kowna, a w 1924 roku kościół wznowił swą działalność. Po II wojnie światowej władze sowieckie kościół zamknęły, urządzając w jego budynku najpierw magazyn, a potem salę sportową dla miejscowego technikum. Znacjonalizowany w tym czasie majątek jezuitów został im zwrócony po reaktywacji niepodległej Litwy w 1990 roku, a sam kościół po niezbędnej odbudowie został ponownie konsekrowany w 1992 roku.

Tablica upamiętniająca pobyt Adama Mickiewicza w Kownie w latach 1819-1823, umieszczona na ścianie dawnego klasztoru jezuitów.

Pomnik wybitnego poety litewskiego, księdza Jonasa Mačiulisa ps. Maironis (1862-1932). Studiował literaturoznawstwo na Uniwersytecie w Kijowie, a w 1892 roku uzyskał dyplom Akademii Duchownej w Sankt-Petersburgu. Po powrocie na Litwę wykładał w kowieńskim seminarium, a w latach 1909-1932 był jego rektorem. Nauczał też w Akademii Duchownej w Sankt-Petersburgu, a w 1922 roku stanął na czele katedry teologii Uniwersytetu Kowieńskiego. Przez rok wykładał też na tej uczelni literaturę litewską. Wiersze zaczął pisywać we wczesnym dzieciństwie w języku polskim. W 1885 roku pod pseudonimem Zvalionis opublikował swój pierwszy utwór w gazecie "Aušra". Sześć lat później wydał pierwszą książkę "Historia Litwy albo opowiadania o naszej przeszłości" (pod nazwiskiem Stanislovas Zanavykas). Wpływ na jego twórczość wywarli zarówno polscy, jak i rosyjscy poeci, m.in. Adam Mickiewicz (1798-1855), Michaił Lermontow (1814-1841), Juliusz Słowacki (1809-1849) i Aleksander Puszkin (1799-1837).

Detal architektoniczny z kowieńskiego rynku.

Kościół p.w. św. Trójcy i klasztor bernardynek. W 1617 roku marszałek powiatu kowieńskiego Aleksander Massalski (?-1643) wraz z żoną zostali dobroczyńcami klasztoru, założonego w XVI wieku. W latach 1624-1634 z ich fundacji wybudowano nowy murowany kościół p.w. św. Trójcy i dwupiętrowy klasztor. W klasztorze mieszkało ok. 20 sióstr zakonnych, głównie córek bogatych szlachciców. W 1864 roku zlikwidowano klasztor, a w jego budynku umieszczono seminarium biskupstwa żmudzkiego. W 1929 roku - wg projektu Wacława Michniewicza (1866-1947) - w zachodnim skrzydle klasztoru dobudowano jeszcze dwie kondygnacje. W latach 1938-1948 kompleks był własnością salezjanów. W 1963 roku kościół został zamknięty, ale później ponownie otwarty, zaś w 1978 roku został on przekazany kowieńskiemu seminarium duchownemu. Warto wspomnieć, że 26 września 1926 roku w kościele świętej Trójcy oraz na pobliskim cmentarzu uzbrojone bojówki litewskie dokonały pogromu ludności polskiej, podczas którego Litwini pobili pałkami i poranili nożami kilkudziesięciu zebranych Polaków.

Pomnik biskupa żmudzkiego Motiejusa Valančiusa (Macieja Kazimierza Wołonczewskiego) przed kościołem p.w. św. Trójcy i klasztor bernardynek. Żył w latach 1801-1875. W 1828 roku przyjął święcenia kapłańskie. Był profesorem teologii w Wilnie i Petersburgu, a także rektorem seminarium duchownego i gimnazjum w Worniach. Negatywnie odnosił się się do powstania styczniowego. Był miłośnikiem historii i literatury litewskiej. Był propagatorem odrodzenia świadomości narodowej wśród Litwinów. Angażował się w działalność społeczną i dydaktyczną. Jako jeden z pierwszych autorów pisał w języku litewskim.

Zamek kowieński (Kauno Pilis). Pierwszy murowany zamek wzniesiono w połowie XIV wieku jako jedną z kilku warowni litewskich, chroniących Wilno i Troki od zachodu przed Krzyżakami. Zbudowano go w niezasiedlonym wcześniej miejscu jako bezwieżowy nieregularny czworobok podwójnych kamiennych murów z dwiema bramami. Po raz pierwszy zamek został wzmiankowany w 1361 roku w korespondencji wielkiego mistrza Winricha von Kniprode (~1310-1382). W 1362 roku zamek został oblężony przez Krzyżaków, zdobyty i całkowicie zniszczony. Po odejściu Krzyżaków, Litwini nie odbudowali go, wznosząc jedynie na jego miejscu ok. 1376 roku fortyfikacje gliniano-ziemne. W 1383 roku Krzyżacy, którymi dowodził wielki mistrz Konrad Zollner von Rotenstein (?-1390), znowu zdobyli warownię i po jej zniszczeniu przystąpili w latach 90. XIV wieku do prac budowlanych i w miejscu wcześniejszego zamku litewskiego zbudowali nową krzyżacką warownię nazwaną Ritterswerde, której ruiny zachowane są do dziś. W 1391 roku zamek w Kownie był miejsce zbornym podczas najazdu Krzyżaków na Litwę, a w 1396 roku w jego murach wielki mistrz krzyżacki podpisał z wielkim księciem Witoldem zawieszenie broni, po którym zawarto pokój w 1398 roku, na mocy którego Kowno stało się miastem nadgranicznym między Litwą i państwem zakonnym. W 1404 roku w zamku odbył się zjazd wielkiego księcia Witolda z wielkim mistrzem krzyżackim Konradem von Jungingen (1355-1407), na którym Żmudzini złożyli hołd wielkiemu mistrzowi. W dniu 6 stycznia 1408 roku na zamku odbył się kolejny zjazd, na którym stawił się nowy wielki mistrz Ulrich von Jungingen (1360-1410), mistrz inflancki Konrad von Vietinghoff (?-1413) i król Władysław II Jagiełło oraz - będący między nimi rozjemcą - wielki książę Witold. Niedaleko zamku na początku XV wieku zaczęła rozwijać się osada, która w 1408 otrzymała prawa miejskie. W 1409 roku na zamku, w obecności niemieckich mieszczan, wielki książę Witold przyjął posłów ze Żmudzi, na której trwało właśnie antykrzyżackie powstanie. Król Władysław II Jagiełło ponownie przebywał na zamku 26 kwietnia 1411 roku. W 1413 roku Jagiełło przyjął na zamku w Kownie posła cesarza Zygmunta Luksemburskiego (1368-1437), Benedykta Makr von Flucha. Ponownie król Jagiełło przebywał w Kownie 22 października 1418 roku. W 1433 roku wojska wielkiego księcia Bolesława Świdrygiełły (1370/1376-1452) i mistrza inflanckiego Cisse von dem Rutenberga (?-1433) przeszły przez miasto podczas ataku na Litwę. W 1451 roku król Kazimierz IV Jagiellończyk (1427-1492) przyjął na zamku posła księcia Burgundii Filipa III Dobrego (1396-1467). W XVI wieku zamek wzmocniono, dobudowując od strony południowo-wschodniej basteję. W 1601 roku w zamku mieścił się sąd i archiwum. W 1611 roku część zamku zniszczyła powódź. W 1655 roku zamek i miasto spłonęły. Do XVIII wieku zamek wykorzystywano nadal jako więzienie, a po III rozbiorze Rzeczypospolitej w 1795 Rosjanie pozwolili na budowę na jego terenie domów, co powiększyło zniszczenia. Usytuowanie zamku w pobliżu wylewającej Wilii spowodowało zawalenie się części murów z dwiema basztami. Po 1930 roku przeprowadzono pierwsze wykopaliska archeologiczne. Ok. 1954 roku wykonano prace restauracyjne, nadbudowując część wieży i murów. Do naszych czasów zachowały się dwie baszty, fragment murów, basteja z XVI wieku i fragment fosy. W roku 2010 rozpoczęto częściowe prace rekonstrukcyjne m.in. górnej części wieży i jej zwieńczenia. Obecnie w zamku znajduje się filia muzeum miasta Kowna, a wokół niego rozciąga się park.

Kościół p.w. św. Jerzego Męczennika. Gotycki kompleks zabudowań klasztornych u zbiegu Niemna i Wilii powstał na początku XV wieku. W jego sercu wyrosła piękna ceglana świątynia typu halowego p.w. św. Jerzego Męczennika. Kompleks został zbudowany dla bernardynów, sprowadzonych tu z Krakowa. Świątynia była trzykrotnie niszczona przez pożary w XVII wieku - w 1603, 1624 i 1668 roku. Okupujące w 1655 roku Kowno wojska rosyjskie także dokonały zniszczeń. Przez cały wiek XVIII siły bernardynów skupione były na mozolnej odbudowie zniszczonej świątyni i nadania jej barokowego charakteru. W 1842 roku władze carskie skasowały klasztor i od tego czasu kompleks klasztorny wraz z kościołem zaczął trwale popadać w ruinę. Od czasów ZSRR świątynia była zamknięta. W 2005 roku, już po odzyskaniu niepodległości przez Litwę, zniszczone zabudowania klasztorne zwrócono dawnym właścicielom. Kościół ma postać trójnawowej hali z dwuspadowym dachem, wielkimi strzelistymi oknami i ścianami, wspieranymi przez system skarp. Z wyposażenia wnętrza nie zachowało się wiele. Godny uwagi jest ołtarz z 1703 roku, pozostałości ambony i drewniane galerie empory, na której stanął prospekt organowy z 1680 roku. Na podstawie badań podobieństwa architektury kościoła p.w. św. Jerzego Męczennika do różnych kościołów w Wilnie, z dużym prawdopodobieństwem stwierdzono, że został on zaprojektowany przez XVI-wiecznego architekta Michała Enkingera.

Budynek seminarium diecezjalnego. Uczelnia powstała w 1864 roku, po tym, jak przeniesiono stolicę diecezji żmudzkiej z Worni do Kowna.

Staromiejskie podwórka w północnej pierzei rynku.

Kamieniczki w północnej pierzei rynku i bazylika archikatedralna p.w. św. św. Apostołów Piotra i Pawła. Bazylika archikatedralna jest trójnawowym kościołem gotyckim, zbudowanym z cegły i wielokrotnie przebudowywanym. Budowę świątyni rozpoczęto w 1413 roku. Nawę główną i wieże ukończono w roku 1624. Prace budowlane zakończyły się w roku 1655. Budowla ma 84 m długości i 34 m szerokości. Nawa główna wznosi się na wysokość 26 m. Kościół jest największą świątynią katolicką na Litwie i jedynym w kraju kościołem gotyckim w formie bazyliki. W latach 1808-1864 świątynia należała do augustianów. Od 1895 rokupełni funkcję katedry, zaś od roku 1921 nosi tytuł bazyliki mniejszej.

Wnętrze bazyliki archikatedralnej p.w. św. św. Apostołów Piotra i Pawła. Ołtarz główny z 1755 roku, wykonany przez Tomasza Podhajskiego, przedstawia grupę Ukrzyżowania w otoczeniu 12 apostołów. Ołtarzy bocznych jest dziewięć. Ściany świątyni zdobią obrazy Johanna Gotharda Berhoffa i Michała Elwiro Andriollego (1836-1893). W świątyni pochowano biskupa żmudzkiego Motiejusa Valančiusa (Macieja Wołonczewskiego; 1801-1875), poetę księdza Jonasa Mačiulisa ps. Maironis (1862-1932), którego mauzoluem znajduje się na zewnątrz kościoła, a także kardynała Vincentasa Sladkevičiusa (1920-2000).

Grób-mauzoleum poety księdza Jonasa Mačiulisa ps. Maironis przy bazylice archikatedralnej p.w. św. św. Apostołów Piotra i Pawła.

Kamienice przy ulicy Wileńskiej (Vilniaus gatve) w okolicach bazyliki archikatedralnej p.w. św. św. Apostołów Piotra i Pawła.

Gotyckie domy przy ulicy Wileńskiej.

Ulica Wileńska powszechnie uważana jest za najładniejszą ulicę Starego Miasta.

Dawny klasztor dominikanów i kościół p.w. Przenajświętszego Sakramentu przy ulicy Wileńskiej (Vilniaus gatve). Fundatorami klasztoru byli Dominik Narkiewicz, Krzysztof Białłozor i J. Worłowski, którzy w latach 1631 i 1641 przekazali zakonowi dominikanów posiadane przez siebie kamienice. Przebudowa tych obiektów na kompleks klasztorny trwała od roku 1678 do ostatnich lat XVII wieku. Początkowo kościół nosił wezwanie św. Kazimierza. Barokowy wystrój wnętrza był dziełem włoskiego architekta Pietro Putiniego. Świątynia została konsekrowana w 1700 roku przez biskupa wileńskiego Konstantyna Kazimierza Brzostowskiego (1644-1722). W XVIII stuleciu dobudowano dodatkowo kilka budynków gospodarczych. W roku 1845 klasztor został zamknięty, a kościół klasztorny został zamieniony na magazyn, zaś w latach 1863-1866 gruntownie przebudowany na cerkiew prawosławną. Świątynię pod wezwaniem Czterech Świętych Cudotwórców Moskiewskich: św. Piotra (?-1326), św. Aleksego (1292-1300-1378), św. Jonasza (?-1461) i św. Filipa (1507-1569) konsekrował prawosławny biskup kowieński Aleksander - Andriej Wasilijewicz Dobrynin (1819/1820-1885). W dawnym budynku klasztornym umieszczono gimnazjum męskie. Po wejściu armii niemieckiej do Kowna w 1915 roku obiekt został zaadaptowany na kościół garnizonowy. W 1919 roku, po przebudowie, dawny kościół dominikański stał się katolicką świątynią akademicką. W 1945 roku władze stalinowskie zlikwidowały kościół, w którym w roku 1965 zlokalizowano teatr. Wierni odzyskali obiekt po odzyskaniu niepodległości przez Litwę w 1991 roku. Kościół wzniesiony jest na planie krzyża, z półkoliście zamkniętym prezbiterium. Jego fasada pierwotnie była utrzymana w stylu barokowym, przebudowanym w XIX wieku na typowy dla rosyjskiej architektury sakralnej styl neobizantyjski. Centralnym punktem fasady jest pochodząca z 1933 roku mozaika z postacią Chrystusa, której autorami są Juozas Mikėnas (1901-1964) i Boleslovas Motūzas (1910-1990). Elewacja ta była pierwotnie dwuwieżowa, a obydwie wieże wieńczyły cebulaste kopułki. Bęben z niewielką cebulastą kopułą znajdował się pierwotnie również w miejscu skrzyżowania nawy głównej i transeptu. W nawie znajduje się sklepienie kolebkowe, zaś pod kościołem przetrwały krypty. Budynki mieszkalne klasztoru to dwa zbudowane na planie prostokąta korpusy, a jeden z nich łączy się z budynkiem kościoła.

Historyczny Pałac Prezydencki. Budynek został wzniesiony w 1846 roku. W roku 1866 przed pałacem utworzono ogród. Po rozbudowie, od 1868 roku pałac był rezydencją rosyjskiego gubernatora Kowna. Podczas I wojny światowej na krótko zatrzymał się tu cesarz Wilhelm II Hohenzollern (1859-1941), wizytujący front wschodni. W latach 1919-1939, gdy Kowno było tymczasową stolicą, pracowali i mieszkali tu wszyscy trzej ówcześni prezydenci Republiki Litewskiej: Antanas Smetona, Aleksandras Stulginskis i Kazys Grinius. W czasach sowieckich w budynku mieściło się kino oraz siedziba organizacji nauczycielskiej. Obecnie ma w nim swoją siedzibę jeden z oddziałów Muzeum Mikalojusa Konstantinasa Čiurlionisa (1875-1911) - kompozytora, malarza i grafika, uważanego za najwybitniejszą postać kultury litewskiej przełomu XIX i XX wieku. Odbywają się tu także liczne wystawy związane z najnowszą historią Litwy.

Na dziedzińcu Pałacu Prezydenckiego ustawiono posągi przedwojennych prezydentów Republiki Litewskiej, którzy tu pracowali. Na zdjęciu - pomnik Antanasa Smetony (1874-1944), współzałożyciela odrodzonej Litwy, wieloletniego prezydenta Republiki Litewskiej (w latach 1919-1920 i 1926-1940). W roku 1940 wyemigrował do Cleveland w USA, gdzie zmarł tragicznie w pożarze synowskiego domu.

Pomnik Aleksandrasa Stulginskisa (1885-1969), założyciela litewskiej chadecji, wicepremiera i prezydenta Litwy w latach 1922-1926. W 1941 roku został aresztowany i deportowany do łagru pod Krasnojarskiem. W 1952 roku został oficjalnie skazany na 25 lat łagrów, za "antysocjalistyczną i klerykalną działalność" w międzywojniu. Zwolniony po śmierci Józefa Stalina (1878-1953), nie zdecydował się na emigrację i powrócił w 1956 roku na Litwę. Zamieszkał wraz z żoną w Kownie, gdzie zmarł.

Pomnik Kazysa Griniusa (1866-1950), założyciela ruchu ludowego, agrarysty, wieloletniego ministra i prezydenta Litwy (od czerwca do grudnia 1926 roku). Podczas okupacji niemieckiej w latach 1941-1944 wspierał ugrupowania antyfaszystowskie, protestował przeciw masakrze dokonywanej na Żydach, za co został wypędzony przez nazistów z Kowna. W obawie przed nacierającą Armią Czerwoną wyjechał się do Niemiec wraz z rodziną, a na początku 1947 roku wyemigrował do USA, gdzie zmarł.

Gotycki kościół p.w. św. Gertrudy powstał prawdopodobnie w XV wieku i jest jednym z najstarszych kościołów na Litwie. Kościół ten został w 1503 roku wyznaczony przez Aleksandra Jagiellończyka (1461-1506) na kościół parafialny w Kownie. W połowie XVI wieku ukończono budowę dzwonnicy. Kościół został uszkodzony w 1655 roku podczas wojny polsko-moskiewskiej. Odbudowano go ok. 1680 roku. Ok. 1750 roku dobudowano do niego drewniany szpital. W 1782 roku kościół został opuszczony, jednak w latach 90. XVIII wieku wyremontowano go, zainstalowano organy i urządzono siedzibę mieszkalną dla proboszcza. Kościół został ponownie konsekrowany w 1794 roku. W 1812 roku, podczas pożaru miasta, kościół także został uszkodzony. W 1824 roku szpital został opuszczony i przeniesiony do sióstr szarytek. Klasztor został zamknięty przez Rosjan w 1864 roku po powstaniu styczniowym. Budynek starego szpitala został zburzony w 1880 roku. W 1921 roku w poblizu kościoła został zbudowany nowy klasztor.

Budynek należący do kościoła p.w. św. Gertrudy, mieszczący plebanię i kancelarię parafialną.

Pomnik Wielkiego Księcia Witolda przy Alei Wolności. Jest dziełem rzeźbiarza Juozasa Zikarasa (1881-1944). Zniszczony przez Sowietów, został odtworzony po odzyskaniu niepodległości przez Litwę.

Fragment fasady jednego z gmachów publicznych przy Alei Wolności (Laisvės alėja). Niedaleko tego miejsca miało miejsce tragiczne wydarzenie. 14 maja 1972 roku w parku przed Teatrem Muzycznym 19-letni student Romas Kalanta, protestując przeciw sowieckiej okupacji, oblał się benzyną i krzyknąwszy "Wolność Litwie", dokonał samospalenia.

Na Alei Wolności (Laisvės alėja) - najbardziej reprezentacyjnej ulicy Kowna. Jest ona deptakiem łączącym ze sobą Stare i Nowe Miasto. Rozciąga się od kowieńskiej Starówki do kościoła pw. św. Michała Archanioła. Należy do najdłuższych w Europie ulic, przeznaczonych wyłącznie dla ruchu pieszego. Oś Alei Wolności dokładnie wyznacza kierunek wschód-zachód. Przez środek alei przebiega długi rząd lip, które nadają temu miejscu trochę paryskiego szyku.

Pomnik znanego aktora litewskiego Antanasa Šabaniauskasa (1903-1987) przy Alei Wolności.

Widok kościoła p.w. św. Michała Archanioła od strony Alei Wolności.

Kościół p.w. św. Michała Archanioła, zwany również Garnizonowym, to dawny kowieński sobór prawosławny zbudowany w latach 1891-1893 roku w stylu neobizantyjskim wg projektu Konstantina Limarenki przy współpracy Dawida Iwanowicza Grimma (1823-1898). Został pomyślany jako budynek zamykający perspektywę Prospektu Aleksandryjskiego - obecnej Alei Wolności i do dziś dominuje w zabudowie dzielnicy Nowe Miasto. Wnętrze soboru zdobiła polichromia, wykonana przez zespół malarzy przybyłych z Sankt-Petersburga. W okresie międzywojennym był kościołem garnizonowym, zaś w latach 60. XX wieku został przerobiony na galerię sztuki, którą to funkcję pełnił aż do czasu odzyskania przez Litwę niepodległości w 1991 roku. Obecnie jest siedzibą parafii rzymskokatolickiej. Budowla wzniesiona jest na planie kwadratu, z wysuniętym przedsionkiem i półkolistą absydą. Całość wieńczy pięć kopuł, położonych na wielobocznych bębnach. Trzy wejścia do świątyni dekorowane są portykami i łukami. Boczne fasady kościoła zdobią rzędy pilastrów, lizeny, gzymsy oraz płaskorzeźby z motywami geometrycznymi. Świątynia jest dobrze widoczna z daleka i przyciąga swoim rozmiarem.

Jedna z pizzerii przy Alei Wolności. Ponieważ jazz jest moim ulubionym gatunkiem muzyki, nie mogłem tego lokalu nie uwiecznić na zdjęciu.

Budynek Kowieńskiego Narodowego Teatru Dramatycznego (Nacionalinis Kauno dramos teatras) przy Alei Wolności. Jest to pierwszy zawodowy stacjonarny teatr dramatyczny na Litwie. W latach 1920-1922 nosił nazwę "Dramos vaidykla".

Budynek Poczty Głównej przy zbiegu Alei Wolności i ulicy Immanuela Kanta.

Na staromiejskich uliczkach.

Tzw. Dom Perkuna z przełomu XV i XVI wieku przy Aleksoto gatve to jeden z najbardziej oryginalnych budynków w stylu płomienistego gotyku na Litwie. Jest to kamienica kupiecka, zlokalizowana przy drodze prowadzącej od przystani rzecznej na rynek miejski. W 1441 roku został podpisany traktat z kupcami gdańskimi, który umożliwił prowadzenie im działalności w Kownie. Prawdopodobnie oni byli fundatorami murowanego budynku z bogatym frontonem i obszernymi piwnicami, który miał pełnić rolę ich kantoru handlowego. Późnogotycki szczyt kamienicy stylistycznie przypomina fasadę kościoła p.w. św. Anny w Wilnie. Przypuszczalnie projektantem budynku był gdańszczanin Michał Enkinger. Sprawami kantoru zawiadywał zarząd, na którego czele stali wybierani corocznie dwaj "starsi", zatwierdzani przez Radę Miasta Gdańska. Siedziba kupców gdańskich mieściła się w budynku do 1532 roku. W XVI wieku kamienica została kupiona przez jezuitów, którzy urządzili w niej w 1643 roku kaplicę. W budynku tym urodził się polski XVII-wieczny historyk i jezuita, Wojciech Wijuk Kojałowicz (1609-1677). Po kasacie zakonu jezuitów i likwidacji klasztoru w 1773 roku budynek uległ dewastacji. Dopiero w XIX wieku obiekt został poddany pracom remontowym i przeznaczony na szkołę oraz teatr dramatyczny, do którego uczęszczał Adam Mickiewicz. Po powstaniu styczniowym budynek znowu zaczął popadać w ruinę, do czasu gdy pod koniec XIX wieku przeznaczono go na szkołę cerkiewną. W tym też czasie nadano mu dzisiejszą nazwę. Od 1928 roku stanowił ponownie własność jezuitów, którzy umieścili w nim internat. Obecnie mieści się tu muzeum Adama Mickiewicza oraz niewielka wystawa archeologiczna. Nazwa kamienicy pochodzi od Perkuna, litewskiego boga burzy, którego posążek znaleziono podczas remontu w XIX wieku. Legenda mówi, że w czasach pogańskich w tym miejscu mieściła się pogańska świątynia tego boga.

Kościół p.w. Wniebowzięcia NMP (tzw. kościół Witolda) jest świątynią gotycką z początku XV wieku, najstarszą w Kownie. Został on ufundowany przez wielkiego księcia Witolda po bitwie nad Worsklą w 1399 roku i pierwotnie nie miał wieży. W czasie wojen napoleońskich mieścił się tu magazyn amunicji, później kościół przekształcono na cerkiew prawosławną. W podziemiach kościoła pogrzebano słynnego litewskiego kanonika, pisarza i dramaturga Juozasa Tumasa-Vaižgantasa (1869-1933).

Uliczka w sąsiedztwie kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP.

Nad Niemnem w pobliżu kościoła p.w. Wniebowzięcia NMP.

Dziękuję za uwagę.