--------------------

____________________

 

 

 



Jesienne pochmurne Podlasie

7 posts / 0 nowych
Ostatni wpis
achernar51swiat
Obrazek użytkownika achernar51swiat
Offline
Ostatnio: 9 godzin 18 minut temu
Rejestracja: 01 cze 2020
Jesienne pochmurne Podlasie

Ubiegły tydzień spędziliśmy na Podlasiu. Naszą bazą był apartament w kompleksie "Enklawa Białowieska", położonym wśród lasów rozciągających się pomiędzy Hajnówką i Białowieżą, w odległości ok. 3 km od tej pierwszej. Było cicho, spokojnie i ogólnie relaksowo. I szczęście byłoby zupełne, gdyby jeszcze dopisała nam lepsza pogoda. Niestety, trafił się nam tylko jeden (i to niecały) dzień, gdy zza chmur wyjrzało słoneczko. Pozostałe dni były pochmurne i z częstymi opadami drobnego deszczu. Ale mimo tego jesteśmy z pobytu zadowoleni. Udało nam się odbyć dwa fajne spacery po Puszczy Białowieskiej, zwiedzić Hajnówkę, Białowieżę, Bielsk Podlaski i wiele małych okolicznych miejscowości, w których oglądaliśmy piękne kolorowe cerkiewki, zaś w drodze powrotnej do domu zobaczyliśmy też wspaniałą tykocińską synagogę.

 

-----

 

Białowieża

 

 

"Rówienniki litewskich wielkich kniaziów, drzewa
Białowieży, Świtezi, Ponar, Kuszelewa!
Których cień spadał niegdyś na koronne głowy
Groźnego Witenesa, wielkiego Mindowy
I Giedymina...
"

 

Tak o kniejach litewskich pisał Adam Mickiewicz w IV Księdze "Pana Tadeusza". I nieprzypadkowo, wymienił na pierwszym miejscu właśnie Białowieżę. Miejscowość ta stanowi bowiem wrota do unikalnej w Europie puszczy, zachowującej naturalny, pierwotny charakter. Dzisiejsza Puszcza Białowieska pokrywa obszar o powierzchni ponad 1.500 km kwadratowych (z czego w granicach Polski leży ok. 41%), lecz niegdyś była znacznie większa - łączyła się z kompleksami Puszczy Ladzkiej, Świsłockiej i Szereszewskiej. W samej Białowieży ma swą siedzibę Białowieski Park Narodowy, znajdują się tu także Białowieska Stacja Geobotaniczna Uniwersytetu Warszawskiego oraz Zakład Badania Ssaków PAN. Nieopodal, przy drodze do Hajnówki, mieści się rezerwat pokazowy, gdzie można zobaczyć przedstawicieli puszczańskiej fauny: żubry, łosie, jelenie, sarny, dziki, wilki, rysie i inne zwierzęta. Jeśli lubicie miód można tu kupić też różne jego gatunki, oferowane przez miejscowych pszczelarzy. A jeśli poczujecie się głodni, to oferta gastronomiczna Białowieży zadowoli nawet najwybredniejsze podniebienia. Mnie do gustu bardzo przypadła karczma "Białowieskie Sioło", nosząca dawniej nazwę "Sioło Budy" w pobliskich Budach-Teremiskach i mieszcząca się w budynku dawnego dworca restauracja "Carska", gdzie specjalami kuchni naszych wschodnich sąsiadów można delektować się w eleganckich wnętrzach, przy dźwiękach starych rosyjskich romansów. Jedyną wadą tego lokalu są, niestety, dość wysokie ceny. Polecam także restauracje "Stoczek", "Pokusa" i "Babuszka".

 

Sama Białowieża ma kilkusetletni rodowód, choć ślady osadnictwa na tych terenach są znacznie starsze, sięgają bowiem epoki neolitu (w okolicy odkryto cmentarzysko sprzed około 5.000 lat). Historyczne osadnictwo w Białowieży datuje się dopiero na XVI i XVII wiek, gdy tutejsze knieje przyciągały na polowania władców Rzeczypospolitej. Na terenie Starej Białowieży odkryto pozostałości drewnianego dworu, datowanego na II połowę XVI wieku. Związany on był prawdopodobnie z polowaniami Zygmunta II Augusta (1520-1572) i Stefana Batorego (1533-1586). W roku 1639 istniał tu już folwark i dwór Władysława IV Wazy (1595-1648). Kolejna rezydencja królewska powstała za panowania Augusta III Sasa (1696-1763). Dawny dwór królów Polski, który przetrwał burzliwy okres wojen napoleońskich, został prawdopodobnie zniszczony w czasie walk podczas powstania listopadowego w 1831 roku. W rejonie Puszczy Białowieskiej działały również oddziały partyzanckie w czasie następnego zrywu narodowego - powstania styczniowego m. in. oddziały Romana Rogińskiego (1840-1915), Onufrego Duchińskiego (1805-?) i Walerego Antoniego Wróblewskiego (1836-1908). W 1889 roku, na miejscu dworu polskich królów, car Aleksander III Romanow (1845-1894) zlecił budowę pałacu, która została ukończona pięć lat później. Była to letnio-jesienna rezydencja myśliwska. Wokół pałacu założono Park Pałacowy z jeziorami, który można podziwiać do dziś. Sam carski pałac spłonął w czasie działań wojennych w 1944 roku, a na jego miejscu wzniesiono budynek, w którym mieści się dziś Dyrekcja Bialowieskiego Parku Narodowego. Sam Park Narodowy wraz z bialoruską częścią Puszczy Białowieskiej został w 1979 roku wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

 

Turystów do Białowieży przyciąga głównie piękna puszczańska przyroda. Warto wybrać się na wycieczkę do rezerwatu na terenie Parku Narodowego w towarzystwie wykwalifikowanego przewodnika. Daje to możliwość stanięcia oko w oko z puszczą, jakiej nie zobaczy się w innych rejonach Polski. Miałem okazję odbyć taką wycieczkę dość dawno - niemal 30 lat temu. W samej Białowieży nie ma natomiast zbyt wielu zabytków. Najstarszym z nich jest umieszczony na grobli pałacowej obelisk, upamiętniający polowanie króla Augusta III Sasa w roku 1752. Warto zobaczyć stojącą niedaleko wejścia do Parku Pałacowego prawosławną cerkiew p.w. św. Mikołaja Cudotwórcy, pochodzącą z końca XIX wieku, z rzadko spotykanym majolikowym ikonostasem oraz katolicki kościół p.w. św. Teresy od Dzieciątka Jezus z 1927 roku, położony około kilometra dalej. Miłośników etnografii z pewnością zainteresuje także prywatny skansen budownictwa drewnianego ludności ruskiej Podlasia.

 

-----

 

Prawosławna cerkiew parafialna p.w. św. Mikołaja. Świątynię wzniesiono w latach 1894-1897 z fundacji cara Aleksandra III Romanowa (1845-1894), który osobiście w sierpniu 1894 roku wizytował budowę nowej, murowanej cerkwi. Wzniesiono ją w miejscu drewnianej cerkwi pochodzącej z I połowy XIX wieku, którą po rozbiórce przeniesiono do wsi Trześcianka, gdzie funkcjonuje do dziś jako kaplica cmentarna p.w. Ofiarowania Przenajświętszej Bogurodzicy. W styczniu 1895 roku dokonano konsekracji nowo wzniesionej cerkwi, która uchodziła za najpiękniejszą w całej guberni grodzieńskiej. Budowla została wzniesiona z czerwonej cegły, a do postawienia fundamentów użyto ciosanych kamieni z Puszczy Białowieskiej. Bryłę świątyni zwieńczyły dwie kopuły. Jedna z nich była przeznaczona na dzwonnicę. Z Petersburga sprowadzono ikonostas z chińskiej porcelany. Cerkiew wykończono w 1897 roku, tuż przed wizytą w Białowieży następcy Aleksandra III, cara Mikołaja II Romanowa (1868-1918).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wnętrze cerkwi p.w. św. Mikołaja. Ponieważ podczas naszego pobytu nie udało nam się dostać do środka, zamieszczam zdjęcia pozyskane z Wikipedii.

 

 

 

Na ulicach Białowieży.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kaplica p.w. św. Serafina z Sarowa przy ulicy Stoczek, zbudowana na pamiątkę szczęśliwego powrotu z bieżeństwa rodziny Bajko.

 

 

 

 

W Parku Pałacowym. W 1889 roku na miejscu dworu polskich królów car Aleksander III Romanow (1845-1894) polecił rozpoczęcie budowy pałacu. Budowa została ukończona w 1894 roku.Była to letnio-jesienna rezydencja cara, zbudowana z myślą o polowaniach w Puszczy Białowieskiej. Pod koniec XIX wieku wokół pałacu, na obszarze 49 ha, założono istniejący do dziś park Pałacowy w typie parku angielskiego. Został on zaprojektowany przez Waleriana Kronenberga (1859-1934). Park otaczał pałac carski, który spłonął wskutek działań wojennych w 1944 roku. W 1958 roku zdecydowano o jego rozbiórce. Na jego miejscu wzniesiono nowy budynek, w którym znajduje się obecnie dyrekcja Białowieskiego Parku Narodowego, Muzeum Przyrodniczo-Leśne im. prof. Jana Miklaszewskiego, restauracja i hotel.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Dawny dom gubernatora grodzieńskiego w Parku Pałacowym, obecnie siedziba Ośrodka Edukacji Przyrodniczej Białowieskiego Parku Narodowego.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Obelisk z 1752 roku na grobli w Parku Pałacowym, ustawiony na cześć króla Polski i elektora saskiego Augusta III Sasa (1696-1763), jest najstarszym zabytkiem Białowieży. Jest on świadectwem jednego z wielkich polowań króla wraz z rodziną i dworem. Na obelisku widnieje napis w jzyku polskim i niemieckim o treści: "Dnia 27 Septembra 1752 Najjaśniejsze Państwo August III Król Polski Elektor Saski, z Królową Jeymością i Królewiczem ichmościem Xawerem i Karolem tu mieli polowanie żubrów i zabili: 42 żubry, to jest 11 wielkich, z których nayważniejszy ważył 14 cetnarów 50 funtów, 7 mniejszych, 18 żubrzyców, 6 młodych, 13 łosiów, to jest 6, z których nayważniejszy ważył 9 cetnarów 75 funtów, 5 samic, 2 młodych, 2 sarn. Suma 57 sztuk”. Oprócz tego wymienione są nazwiska uczestników polowania.

 

 

 

 

Przy ulicy Kolejowej w okolicach stacji Białowieża Pałac umieszczono zdjęcia wielu parków narodowych z całego świata, w tym zdjęcia z Białowieskiego Parku Narodowego.

 

 

 

 

Pensjonat "Dwór Wejmutka" mieści się w drewnianym budynku zaprojektowanym na wzór tradycyjnego polskiego dworu, położonym w centrum Białowieży. Wnętrza obiektu zdobią meble w secesyjnym stylu.

 

 

Rozlewiska Narewki i ich okolice, które można oglądać z widocznej na zdjęciach wieży widokowej.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Neorenesansowy rzymskokatolicki kościół p.w. św. Teresy z Lisieux. Pierwotnie, kościół planowano zbudować na terenie Parku Pałacowego lub na wzgórzu w okolicy cmentarza, co miało nawiązywać do dawnej świątyni grecko-katolickiej. Ostatecznie wybrano plac położony przy ulicy Stoczek, obok budynków Dyrekcji Lasów Państwowych. Pierwotnie planowano budowę kościoła w stylu neogotyckim, powstała nawet jej wizualizacja. Projekt był kontestowany, a ks. Józef Dogwiłło zwrócił uwagę, że świątynia powinna nawiązywać do nazwy osady. Dzięki Zygmuntowi Glogerowi (1845-1910) i Henrykowi Sienkiewiczowi (1846-1916), pod koniec XIX stulecia rozpowszechniło się przekonanie, że nazwa Białowieża powstała od "białej wieży", czyli średniowiecznego zamku, prawdopodobnie książąt litewskich. W konsekwencji uznano, że biała wieża górująca nad osadą, stanowiłaby symbol przynależności tych obszarów do ziem polskich. Budowa obecnej świątyni w stylu neorenesansowym została rozpoczęta w 1927 roku wg projektu warszawskiego architekta Borysa von Zinserlinga (1889-1961). Kościół został wymurowany w 1931 roku, jednakże kryzys gospodarczy opóźnił prace wykończeniowe. Nieukończona jeszcze budowla została konsekrowana 15 października 1934 roku przez arcybiskupa Romualda Jałbrzykowskiego (1876-1955), metropolitę wileńskiego. Na dalsze prace budowlane zabrakło funduszy, między innymi dlatego, że po zakończeniu II wojny światowej większa część parafii znalazła się w granicach ZSRR. Dopiero w latach 70. XX wieku zostały wznowione prace wykończeniowe i remontowe, zostały zamontowane ołtarze i konfesjonały wykonane z pni i konarów drzew. W 2007 roku zostały zamontowane 17-głosowe organy. Większość obrazów została namalowana przez Łucję Bałzukiewicz (1887-1976).

 

 

 

Plebania parafii p.w. św. Teresy z Lisieux.

 

 

Tablica informująca o żydowskiej społeczności zamieszkującej ongiś Białowieżę.

 

-----

 

Żebra Żubra

 

 

Żebra Żubra to leżąca na terenie Puszczy Białowieskiej ścieżka przyrodnicza. Jest to zarazem pierwsza leśna ścieżka przyrodnicza w Polsce, wytyczona w latach 70. XX wieku wg projektu Jacka Wysmułka (1937-1983) i jego żony Barbary Ewy. Był on wieloletnim leśniczym w Białowieskim Parku Narodowym, działaczem i przewodnikiem PTTK, twórcą kilku szlaków w Puszczy Białowieskiej, autorem koncepcji ochrony drzew-pomników przyrody i współautorem kilku opracowań na temat Puszczy Białowieskiej. Ścieżka liczy około 3,6 km długości. Jest to ciąg drewnianych kładek i grobli, wijących się przez podmokły teren puszczy oraz dawne łąki w dolinie rzeki Narewki. Nazwa pochodzi od początkowo ułożonych miejscami w dość szerokich odstępach desek lub pni (przypominających żebra). Obecnie, na szlaku spotykamy drewniane pomosty oraz żwirowo-kamienne ścieżki. Obowiązuje tu zakaz jazdy rowerem. Szlak rozpoczyna się niedaleko północnej części Białowieży, przy drodze prowadzącej do miejscowości Budy, a kończy się przy wejściu do Rezerwatu Pokazowego Żubrów, usytuowanego w pobliżu drogi Białowieża-Hajnówka. Szlak prowadzi głównie przez podmokłe lasy olszowe i olszowo-jesionowe, ale prezentuje bioróżnorodność lasów Puszczy Białowieskiej. W okresie wiosennym, w okolicach wejścia na ścieżkę, można dostrzec bardzo dużą ilość żab budzących się z letargu zimowego, które starają się przedostać do zbiornika wodnego Narewki.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-----

 

Miejsce Mocy

 

 

Miejsca mocy to obszary o pozytywnym promieniowaniu, tzn. występuje w nich taka forma subtelnej wibracji, która jest najzdrowsza dla człowieka. Dzięki niej w miejscach tych znacznie lepiej czujemy się, szybciej wypoczywamy, łatwiej regenerują się nasze siły witalne, uaktywnia się intuicja. Położone w pobliżu Białowieży Miejsce Mocy jest szczególnie zagadkowe i interesujące. Jest ono porośnięte wieloma przedziwnie uformowanymi, często wielopniowymi i pozrastanymi dębami, sosnami i świerkami. Występuje tu również wyjątkowe nagromadzenie głogów i dzikich grusz (według niektórych badaczy jest to dowód na to, że funkcjonowało tu okresowe obozowisko pasterzy, wypasających w XIX wieku bydło w lesie). Pomiędzy nimi ułożone są w przemyślny system głazy rożnej wielkości i kształtu, zaś pod warstwą próchnicy ukryty jest kolejny system, utworzony przez mniejsze kamienie. Osoby wrażliwe, ustawiwszy się w odpowiednim punkcie, mogą podobno odczuwać całą gamę subtelnych wibracji - od oczyszczających umysł, dających pełne odprężenie, do powodujących zachwianie równowagi, lekko oszałamiających. Sam układ kamieni ma zagadkową właściwość powstrzymywania od wejścia do jego wnętrza osób szczególnie wrażliwych. Przypuszcza się że było to miejsce kultu dawnych Słowian. Stara legenda głosi, że istniało w Puszczy miejsce, w którym gromadzili się wtajemniczeni, by wykorzystując swoją moc oraz układ kamieni powstrzymywać wrogów i złe moce. Być może te pradawne rytuały odbywały się w tym miejscu. Jest to prawdopodobne - położone w pobliżu uroczysko nosiło niegdyś nazwę Czartowe Błota, a tak wielkiego zgromadzenia przedziwnie uformowanych drzew, jakby rozsadzanych energią płynącą z głębi ziemi nie ma nigdzie więcej. To wyjątkowe miejsce odkryte zostało przez przypadek w styczniu 1993 roku. Poszukujący zwrócili uwagę na szczególnie pozytywne odczucia, jakich doświadczyli wchodząc na niewielką polankę. Odwiedzający to miejsce radiesteci potwierdzili podwyższone promieniowanie elektromagnetyczne. Do uroczyska wiedzie od parkingu ścieżka o długości ok. 1 km, prowadząca przez piękne tereny leśne.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-----

 

Hajnówka

 

 

Dzieje Hajnówki i niektóre z interesujących obiektów w tym mieście miałem już okazję przedstawić w mojej relacji "Podlasie w jesiennej krasie" oraz w innych relacjach z Podlasia, zamieszczonych na naszym forum. Podczas tego pobytu Hajnówkę odwiedzaliśmy wielokrotnie, jako że nasze locum mieściło się ok. 3 km od miasta, w pobliżu drogi wiodącej do Białowieży. Przypomnę więc kilka miejsc znanych ze wspomnianych wcześniejszych relacji, a także pokażę kilka nowych, godnych - moim zdaniem - uwagi.

 

-----

 

Zlokalizowana w odległości ok. 3 km od Hajnówki "Enklawa Białowieska" jest jedynym parkiem wakacyjnym, na terenie puszczy. Zamknięta przez naturalne otoczenie, pozostaje otwarta dla wszystkich, zapewniając relaks, ciszę, kontakt z przyrodą, aktywność sportową i rozrywkę na najwyższym poziomie. Z infrastruktury korzysta także lokalna społeczność, prezentując swoje pasje - od kulinarnych, rękodzielniczych, aż po artystyczne. Architektura budynków oraz ich wykończenie odwołuje się do prostoty, minimalizmu i modernizmu, doskonale komponując się z okazałymi, wiekowymi dębami. Elementy dekoracyjne wykorzystują detale z architektury podlaskiej. Apartamenty są obszerne i wygodne, zaopatrzone w aneks kuchenny. Na miejscu jest także restauracja, kawiarnia i obiekty sportowe.

 

 

 

Prawosławna cerkiew parafialna p.w. św. Dymitra z Salonik (Dymitra Sołuńskiego), zlokalizowana przy szosie wyjazdowej w kierunku Kleszczeli. Świątynia została wybudowana w latach 1995-2007 wg projektu Michała Bałasza. Dzieli się na cerkiew górną i dolną. W dolnej cerkwi znajduje się ołtarz poświęcony św. Serafinowi z Sarowa, zaś w górnej ołtarz główny św. Dymitra i boczny Włodzimierskiej Ikony Matki Bożej. Ikonostas wykonany został przez artystów ukraińskich w latach 2005-2006.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Parafialny prawosławny sobór p.w. św. Trójcy. Świątynię zbudowano w latach 1974-1992 wg projektu Aleksandra Grygorowicza. Jej współprojektantem był Jerzy Nowosielski (1923-2011). Miał on stworzyć wystrój cerkwi i dostał oficjalne zlecenie od metropolity Bazylego - Włodzimierza Doroszkiewicza (1914-1998). Gotowy projekt polichromii spotkał się jednak z oporem proboszcza. W rezultacie, Nowosielski został zmuszony do zrezygnowania z prac nad malowaniem cerkwi. Ikonostas oraz niektóre ikony są dziełem greckiego malarza Dimitriosa Andonopoulasa (1954-2001). Dwupoziomowa świątynia może pomieścić 5 tys. wiernych, co czyni ją jedną z największych w kraju. Sobór Świętej Trójcy to jeden z najciekawszych przykładów współczesnej architektury sakralnej w Polsce. Dach świątyni tworzą przenikające się nieregularnie betonowe łupiny, wewnątrz zachwyca niezwykła polichromia. Od 1983 roku odbywały się tutaj koncerty Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Cerkiewnej "Hajnówka", a od 2002 roku mają miejsce przesłuchania konkursowe i koncerty w ramach Międzynarodowego Festiwalu "Hajnowskie Dni Muzyki Cerkiewnej". Przy cerkwi działają trzy chóry: Katedralny Chór Soboru Świętej Trójcy - mieszany wielogłosowy chór parafialny, który śpiewa na większości nabożeństw w cerkwi, wykonując muzykę cerkiewną różnych epok. Chór występował na wielu koncertach i festiwalach zarówno w Polsce, jak i za granicą; Młodzieżowy Chór Soboru Świętej Trójcy - tworzy go głównie młodzież w wieku szkolnym. Wielokrotnie brał udział w konkursach i festiwalach chóralnych. Koncertował również poza granicami kraju; Dziecięcy Chór Soboru Świętej Trójcy - chór, w skład którego wchodzą dzieci w wieku przedszkolnym oraz młodszych klas szkoły podstawowej. Dawniej nie było problemu z robieniem zdjęć wewnątrz cerkwi, obecnie jest to, niestety, zabronione. Dlatego też zamieszczam zdjęcie wnętrza, pozyskane z internetu ze strony http://www.hajnowka.pl/turystyka.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hajnowski Dom Kultury w pobliżu soboru p.w. św. Trójcy.

 

 

Prawosławna cerkiew parafialna p.w. Narodzenia św. Jana Chrzciciela przy ulicy Mikołaja Reja, wybudowana w latach 1995-2007. Świątynia, którą zaprojektował Jan Kabac ma kształt dwóch krzyży nałożonych na siebie. Posiada trzy kopuły (centralną i dwie mniejsze boczne). Wewnątrz mieści się współczesny ikonostas, widoczny na zdjęciu pozyskanym z Wikipedii.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na cmentarzu prawosławnym, położonym przy drodze do Białowieży.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

W restauracji "Leśny Dworek" przy Ośrodku Kultury Białoruskiej. Nazwa trochę dziwna, jako że restauracja mieści się w centrum miasta i nie jest to dworek, ale jedzenie bardzo smaczne i niedrogie.

 

 

 

Rzymskokatolicki kościół parafialny p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego i św. Stanisława, Biskupa i Męczennika. Budowla, chociaż jest wpisana do rejestru zabytków, powstała dopiero po II wojnie światowej. Jest to trzeci w historii kościół parafialny w Hajnówce. Świątynia została zaprojektowana przez warszawskiego architekta Stanisława Marzyńskiego (1904-1992). Budowa została rozpoczęta przez proboszcza ks. Józefa Moniuszkę w 1946 roku. Niestety, władze komunistyczne uniemożliwiły kontynuowanie prac budowlanych. Budowa została wznowiona dopiero w 1957 roku, dzięki staraniom proboszcza ks. Ignacego Wierobieja. To on poświęcił w 1963 roku prezbiterium i odprawił po raz pierwszy mszę św. W listopadzie 1965 roku ukończono budowę kościoła. 12 września 2010 roku świątynię konsekrował biskup drohiczyński ks. Antoni Pacyfik Dydycz. W bocznych absydach kościoła znajdują się dwa drewniane ołtarze pochodzące ze starej świątyni, zbudowane przez hajnowskich stolarzy w 1944 roku. W jednym bocznym ołtarzu jest umieszczona drewniana figura Niepokalanego Poczęcia NMP, natomiast w drugim bocznym ołtarzu jest umieszczona figura św. Antoniego. W oknach znajdują się witraże wykonane przez Jana Stańdę (1912-1987) z Krakowa. W 1977 roku została wykonana mozaika w absydzie budowli, zaprojektowana przez profesora Wiktora Zina (1925-2007) z Krakowa. 28-głosowe organyz pneumatyczną trakturą i dwoma manuałami zostały wykonane na przełomie XIX i XX wieku przez świdnicką firmę "Schlag und Sohne". Pochodzą one ze zniszczonego kościoła ewangelicko-augsburskiego w Jedlinie-Zdroju. W latach 2005-2009 została wykonana polichromia na ścianach i suficie świątyni przez krakowskiego artystę Jerzego Pasternaka, która przedstawia wydarzenia biblijne oraz historyczne - odnalezienie Relikwii Drzewa Krzyża Pańskiego przez św. Helenę oraz chrzest Polski.

 

 

 

 

 

 

 

 

Ulica 3 Maja - główna ulica miasta.

 

 

 

-----

 

c.d.n.

achernar51swiat
Obrazek użytkownika achernar51swiat
Offline
Ostatnio: 9 godzin 18 minut temu
Rejestracja: 01 cze 2020

Zbucz

 

 

Zbucz jest dawną wsią królewską, położoną kilka kilometrów na zachód od Hajnówki przy drodze do Bielska Podlaskiego. W wiosce zwraca uwagę prawosławna cerkiew p.w. Świętych Męczenników Ziemi Chełmskiej i Podlaskiej, zbudowana w latach 2012-2016 dla upamiętnienia prawosławnych ofiar zamordowanych przez okupantów niemieckich, a także przez niektóre oddziały partyzantki antykomunistycznej. Jest to świątynia filialna, należąca do parafii p.w. Zaśnięcia NMP w Czyżach.

 

 

 

 

-----

 

Bielsk Podlaski

 

 

Dzieje i większość prezentowanych tu zabytków Bielska Podlaskiego miałem okazję przedstawić już w zamieszczonej na naszym forum relacji "Moje podróże po Podlasiu (5)". Przypomnę więc te znane miejsca i pokażę kilka nowych.

 

-----

 

Prawosławna cerkiew parafialna p.w. św. Michała Archanioła (Michajłowska). Wzniesiona została przed 1789 rokiem jako świątynia unicka. Ma konstrukcję zrębową, szalowaną. Z okresu budowy cerkwi pochodzi nawa na planie ośmioboku. W 1914 roku dobudowano kruchtę z dzwonnicą na planie kwadratu. W roku 1989 dobudowano część ołtarzową. Na tyłach cerkwi znajduje się baptysterium zaprojektowane przez Jerzego Nowosielskiego, natomiast na sąsiedniej działce znajduje się dom parafialny wraz z domową kaplicą p.w. św. Jana Chrzciciela. Świątynia znajduje się w centrum miasta, przy ulicy Adama Mickiewicza.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Prawosławna cerkiew konkatedralna i parafialna p.w. Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy (Preczystieńska). Pierwsza świątynia pod tym wezwaniem w Bielsku została zniszczona w czasie najazdu tatarskiego w 1240 roku. Książę wołyński Włodzimierz Iwan Wasylkowicz (?-1288) dla odbudowanej już cerkwi przekazał swój dar w postaci ksiąg i ikon, o czym wspomina wzmianka z Latopisu Halicko-Wołyńskiego. Następna wzmianka o cerkwi pod tym samym wezwaniem pochodzi z II połowy XV wieku, gdy księżna Wasylisa Holszańska (?-1484), zwana Biełuchą, ufundowała cerkiew zamkową. Ciało fundatorki zostało pogrzebane pod prezbiterium cerkwi. Decyzja króla Aleksandra Jagiellończyka (1461-1506) o przeniesieniu świątyni z Góry Zamkowej na Stare Miasto została zrealizowana dopiero w 1562 roku. Wraz z cerkwią zostało uroczyście przeniesione i ciało fundatorki, księżnej Wasylisy (Wassy). W roku 1596 cerkiew stała się świątynią unicką. W roku 1637 wzmiankowano, że cerkiew jest zrujnowana i są czynione starania by ją wyremontować. Obecnie istniejąca cerkiew wzniesiona została w XVII lub XVIII wieku i jest najstarszą drewnianą świątynią w mieście. W 1790 roku dobudowano boczny ołtarz św. Anny. W 1839 roku, w myśl ustaleń synodu połockiego, władze rosyjskie odebrały cerkiew unitom i przekazały prawosławnym. Świątynię remontowano w latach 1937, 1968 i ostatnio w latach 2000-2001. Cerkiew od 1951 roku pełni funkcję drugiej katedry biskupiej diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Cerkiew jest budowlą drewnianą, szalowaną, o konstrukcji zrębowej, wzniesioną na planie wydłużonego prostokąta, z zamkniętym prosto prezbiterium i prostokątną zakrystią. Jest świątynią trójnawową z wieżą frontową. Oddzielnie stojąca dzwonnica ma również konstrukcję zrębową. W roku 2002 wymieniono zabytkowe hełmy na nowe o cebulastym kształcie, a także dobudowano nową kopułę nad częścią ołtarzową. W cerkwi znajduje się - uważana za cudowną - Bielska Ikona Matki Bożej. Świątynia znajduje się przy ulicy Jagiellońskiej. Wnętrze cerkwi oraz Bielską Ikonę Matki Bożej przedstawiają zdjęcia pozyskane z Wikipedii.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Prawosławna cerkiew parafialna p.w. Zmartwychwstania Pańskiego (Woskriesieńska) na Hołowiesku. Pierwsza cerkiew o tym wezwaniu mieściła się na uroczysku Buhor koło Lewek i być może po 1377 roku została przeniesiona do bielskiej dzielnicy Dubicze. W drugiej połowie XVI wieku zbudowano nową cerkiew w pobliżu dworu starościńskiego w dzielnicy Hołowiesk. Po 1636 roku cerkiew została przekazana unitom, którzy w 1716 roku wybudowali w jej miejscu nową świątynię. W roku 1796 władze pruskie, ze względu na zły stan nieremontowanej od wielu lat świątyni, zezwoliły parafianom na odprawianie nabożeństw w nieczynnym kościele pokarmelickim. Nową cerkiew konsekrowano w roku 1838 i przeniesiono do niej nabożeństwa z kościoła karmelitów. W roku 1839 władze rosyjskie skasowały unię brzeską i przekazały cerkiew prawosławnym. Kolejna gruntowna przebudowa świątyni miała miejsce w latach 1912-1913, gdy dobudowano od frontu wieżę. Wygląd, który świątynia uzyskała po tej przebudowie zachował się do dnia dzisiejszego. Część ołtarzowa oraz nawa główna miały - do ostatniej przebudowy - konstrukcję drewnianą. Od strony zewnętrznej cerkiew posiada obmurowanie. Wewnętrzny wystrój świątyni jest charakterystyczny dla podlaskich cerkwi drewnianych. W cerkwi szczególnym kultem otaczane są dwie ikony: św. Męczennicy Barbary i św. Jerzego Zwycięzcy. W latach 90. XX wieku cerkiew była gruntownie remontowana. W latach 2013-2014, za zgodą wojewódzkiego konserwatora zabytków, dokonano całkowitej jej przebudowy, polegającej na zastąpieniu konstrukcji drewnianej betonową. Powodem był bardzo zły stan techniczny konstrukcji drewnianej. Z dotychczasowej świątyni zachowano jedynie kopułę, ołtarz oraz kamienną część prezbiterium. Bryła budynku pozostała w niezmienionym kształcie. Świątynia znajduje się przy ulicy Romualda Traugutta.

 

 

 

 

 

 

Rzymskokatolicka Bazylika p.w. Narodzenia NMP i św. Mikołaja to zabytkowy kościół parafialny, istniejący od XV wieku. Usytuowany jest w pobliżu rynku, przy dawnym osiedlu "Poświątne". Był początkowo drewnianą budowlą o nieznanym kształcie, która kilka razy płonęła. Odbudowany w 1674 roku drewniany kościół, w II połowie XVIII wieku postanowiono zamienić na murowany. Budowę murowanego kościoła, sfinansowaną głównie ze środków Izabelli Elżbiety z Poniatowskich Branickiej (1730-1808) i ukończono w 1784 roku. Świątynię wzniesiono w stylu neoklasycystycznym wg projektu Szymona Bogumiła Zuga (1733-1807). Konsekracji kościoła dokonał ówczesny proboszcz bielskiej prepozytury ks. Jan Szyjkowski w październiku 1796 roku. Świątynia posiada charakterystyczną fasadę z portykiem oraz dwadzieścia kolumn doryckich we wnętrzu. Ołtarz główny zdobi obraz Matki Boskiej nawiedzającej św. Elżbietę, którego autorem jest nadworny malarz Branickich, Sylwester Dawid Mirys (1750-1810). Jednym z najstarszych i najcenniejszych zabytków kościoła jest obraz "Ukrzyżowanie" powstały z 1622 roku z epitafium poświęconym żonie bielskiego pisarza Stanisława Kuleszy, Hannie Kadłubowskiej. Odnowione w 1995 roku dzieło znajduje się w nawie głównej świątyni. Kościół wyposażony jest również w 14-rejestrowe organy z 1902 roku. Od 1996 roku świątynia posiada godność bazyliki mniejszej.

 

 

 

 

 

Pomnik Jana Pawła II znajduje się na placu u zbiegu ulic Kościuszki, Sienkiewicza i Poświętnej, niedaleko Bazyliki p.w. Narodzenia NMP i św. Mikołaja. Jego autorką jest rzeźbiarka z Łodzi Krystyna Fałdyga-Solska. Pomnik został wzniesiony w 2009 roku. Przedstawia on papieża, kroczącego w szatach pontyfikalnych. Obok pomnika zostały ustawione tablice, na których wyryto słowa, kóre padły podczas pielgrzymek Jana Pawła II do Polski. Na pierwszej z nich umieszczony jest fragment kazania wygłoszonego w Warszawie w dniu 2 czerwca 1979 roku: "I wołam ja, syn polskiej ziemi, a zarazem ja Jan Paweł II papież, wołam z całej głębi tego tysiąclecia, wołam w przeddzień święta zesłania, wołam wraz z wami wszystkimi: Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi, Tej ziemi". Na drugiej znalazły się słowa, które Jan Paweł II wygłosił podczas pielgrzymki w dniu 2 czerwca 1999 roku w Drohiczynie: "Witaj Ziemio Podlaska, ziemio ubogacona pięknem przyrody, a przede wszystkim uświęcona wiernością ludu, który w czasie swej historii był niejednokrotnie doświadczany i musiał zmagać się z ogromnymi i różnorodnymi przeciwnościami. Zawsze jednak trwał wiernie przy Kościele i tak po dzień dzisiejszy". Fragmenty przemówienia z tej samej uroczystości ozdobily rownież trzecią tablicę: "W przeddzień trzeciego tysiąclecia trzeba nam przyspieszyć kroku ku doskonałemu i braterskiemu pojednaniu, abyśmy w przyszłym millenium mogli ramię przy ramieniu świadczyć o Zbawieniu wobec świata, który czeka na ten znak jedności". Czwarta tablica upamiętnia natomiast ustanowienie w 1991 roku diecezji drohiczyńskiej i mianowanie jej pierwszego biskupa Władysława Jędruszuka (1918-1994), mianowanie w 1994 roku biskupem drohiczyńskim Antoniego Pacyfika Dydycza, a także ogłoszenie w 1999 roku błogosławionym ks. Antoniego Beszty-Borowskiego (1880-1943), proboszcza bielskiego, rozstrzelanego przez Niemców.

 

 

-----

 

Stary Kornin

 

 

Jest to wieś w powiecie hajnowskim, położona kilkanaście kilometrów na zachód od Hajnówki. Pierwsze wzmianki o niej pochodzą z drugiej połowy XVI wieku. Jej założycielem ok. 1570 roku był dworzanin królewski Ostafi Chalecki. Miejscowość jest siedzibą parafii prawosławnej p.w. św. Michała Archanioła. W Starym Korninie warto obejrzeć dwie piękne drewniane cerkwie prawosławne położone obok siebie - cerkiew p.w. św. Michała Archanioła oraz cerkiew pw. św. Anny. Pierwsza prawosławna cerkiew parafialna w Starym Korninie została wzniesiona w latach 1630-1631. Nadano jej podwójne wezwanie św. Michała Archanioła i św. Anny. W roku 1632 wojewoda nowogródzki Mikołaj Sapieha (1558-1638) podarował parafii dwie włóki ziemi. Kilka lat później polecił przekazać placówce duszpasterskiej kolejne dwie włóki należące dotąd do leśnictwa bielskiego z zastrzeżeniem, iż parafia ma przyjąć unię brzeską. Nadanie to, razem z postawionymi przez Sapiehę warunkami, potwierdził król Władysław IV Waza (1595-1648). Cerkiew w Starym Korninie faktycznie przyjęła unię. W 1709 roku w okolicach Starego Kornina, według unickiej i prawosławnej tradycji, doszło do objawienia ikony Matki Bożej, nazwanej następnie Starokornińską. Miejscowa cerkiew stała się celem licznych pielgrzymek. Początkowo, proboszcz Jan Simonowicz zdecydował o jej rozbudowie. W roku 1715 ufundowano również nowy ołtarz, do którego wstawiono cudowną ikonę. Okazało się jednak, że świątynia jest w bardzo złym stanie technicznym. W 1724 roku ówczesny chorąży wielki koronny i późniejszy hetman wielki koronny Jan Klemens Branicki (1689-1771) ufundował nową świątynię. Cerkiew ta w roku 1839, po synodzie połockim unieważniającym unię brzeską, stała się ponownie świątynią prawosławną. W XIX wieku stan techniczny świątyni stopniowo się pogarszał. W roku 1893, z inicjatywy miejscowego proboszcza i parafian, zbudowano kolejną cerkiew, której nadano to samo wezwanie, co poprzedniej. Do budynku wstawiono nowy ikonostas autorstwa Jegora Mołokina, malarza i rzeźbiarza z Wilna. Ikony fundowane były przez osoby prywatne, a na początku XX stulecia sprowadzono kolejne wizerunki z Góry Athos. Rok przed poświęceniem cerkwi parafialnej w Starym Korninie oddano do użytku drugą cerkiew p.w. św. Anny. W 1915 roku prawosławni mieszkańcy Starego Kornina udali się na tzw. bieżeństwo. Razem z nimi wywieziono z miejscowości Starokornińską Ikonę Matki Bożej, która nigdy nie znalazła się z powrotem w pierwotnym miejscu. W niepodległej Polsce, prawosławnych ze Starego Kornina przyłączono do parafii w Dubiczach Cerkiewnych. Cerkiew w Starym Korninie ponownie stała się świątynią parafialną w roku 1940.

 

Obecna świątynia p.w. św. Michała Archanioła jest budowlą drewnianą o konstrukcji zrębowej, wzniesioną na planie krzyża greckiego, nieorientowaną. Od frontu kruchta poprzedzona jest przedsionkiem z dwuspadowym dachem. Przy bocznym wejściu do niej znajduje się zadaszony ganek. Prezbiterium zamknięte jest prostokątnie dwiema bocznymi zakrystiami. Dachy cerkwi są blaszane. Nad centralną częścią nawy znajduje się ośmioboczny dach, zwieńczony wieżyczką z baniastym hełmem. Nad krańcowymi częściami transeptu, kruchtą i prezbiterium znajdują się dachy jednokalenicowe z kopułkami. Wnętrze wyposażone jest w ikonostas z końca XIX wieku, wykonany przez Jegora Mołokina z Wilna.

 

Obok cerkwi parafialnej p.w. św. Michała Archanioła stoi pomocnicza cerkiew p.w. św. Anny. Nazywana jest ona przez parafian małą cerkwią, z powodu niedużej powierzchni użytkowej i niewielu celebrowanych w niej nabożeństw. Cerkiew ta została pierwotnie zbudowana w 1773 roku. Początkowo unicka, po roku 1839 stała się świątynią prawosławną. Przebudowywana była w latach 1860, 1892 i 1903. Cerkiew jest budowlą drewnianą o konstrukcji zrębowej, orientowaną, jednonawową. Nad głównym wejściem znajduje się dwuspadowy daszek, wsparty na dwóch słupach. Prezbiterium, mniejsze od nawy, zamknięte jest prostokątnie. Od frontu znajduje się wieża-dzwonnica, zwieńczona ostrosłupowym hełmem. Dachy cerkwi są blaszane. Nad nawą znajduje się dach jednokalenicowy z umiejscowioną w centralnej części wieżyczką, zwieńczoną baniastym hełmem. Nad prezbiterium znajduje się dach trójspadowy.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-----

 

Nowoberezowo

 

Ta położona w pobliżu Hajnówki wieś, według tradycji została założona przez mieszkańców Starego Berezowa po pożarze, który strawił ich wieś na początku XVII wieku. Początkowo nosiła nazwę Nowe Berezowo. We wsi znajduje się prywatny skansen, który obejmuje dwie chaty z XIX wieku. Nas do Nowoberezowa przyciągnęły dwie prawosławne cerkwie - murowana cerkiew parafialna p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego oraz drewniana cerkiew filialna p.w. św. Apostoła Jana Teologa.

Obszar dzisiejszego Nowoberezowa w XVI wieku zamieszkiwała ludność ruska, która miała swoją prawosławną świątynię w Starym Berezowie. Według ustnych przekazów, budowla ta uległa całkowitemu zniszczeniu w pożarze w XVII stuleciu przed 1618 rokiem. Po tym wydarzeniu, w Nowoberezowie powstała parafialna cerkiew p.w. św. Apostoła Jana Teologa. Po roku 1596 parafia nowoberezowska przyjęła unię brzeską. W 1771 roku w Nowoberezowie powstała druga cerkiew, ufundowana przez starościnę bielską Izabellę Elżbietę z Poniatowskich Branicką (1730-1808). Proboszcz unickiej parafii nowoberezowskiej, ks. Antoni Pańkowski (1805-1877), odmówił podpisania deklaracji o przejściu na prawosławie w lecie 1838, gdy takową złożyła większość proboszczów podlaskich cerkwi. Zgodził się na konwersję dopiero w listopadzie tego samego roku, zagrożony zsyłką do Kostromy. W 1857 roku władze cerkiewne stwierdziły, że cerkiew z XVII wieku jest w bardzo złym stanie technicznym. W związku z tym, zdecydowano o budowie nowej świątyni, którą wznoszono w latach 1873-1876. Autorem projektu budowli był inż. Łoziński. Nową cerkiew p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego zbudowano z kamienia ciosanego oraz cegły na planie krzyża; teren świątyni otoczono murem z kamieni. Do budynku wstawiono także nowy ikonostas z ikonami Szołochowa, twórcy ze Słonimia. Cerkiew jest konstrukcją dwurzędową, wzniesioną w stylu klasycystycznym. Utensylia i pozostałe elementy wyposażenia były systematycznie wymieniane w czasie kilku kolejnych remontów przeprowadzanych w XX wieku. W latach 30. tego stulecia powstały freski we wnętrzu budynku. Ze starszej świątyni pozostały jedynie XVII-wieczne dzwony. Cerkiew pozostaje czynna jako główna świątynia parafii Wniebowstąpienia Pańskiego w Nowoberezowie, jednak regularne nabożeństwa odprawiane są w niej tylko od święta patronalnego do dnia wspomnienia św. Apostoła Jana Teologa, który jest patronem drugiej położonej we wsi świątyni.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Filialna cerkiew p.w. św. Apostoła Jana Teologa została zbudowana w 1771 roku na planie prostokąta jako świątynia unicka. Jej fundatorką była Izabella Elżbieta z Poniatowskich Branicka. Jest to cerkiew drewniana, szalowana, o konstrukcji zrębowej, nieorientowana. Wewnątrz znajdują się polichromie, wykonane na suficie i odrestaurowane w 1995 roku. Prezbiterium (ałtar) zamknięte jest w linii prostej. W części południowej znajdują się zakrystie (ponomarki), w części północnej zaś kruchta (pritwor) z dobudowaną w roku 1883 na planie kwadratu wieżą-dzwonnicą. Dachy cerkwi wykonane są z blachy. Wejścia poprzedzone są dwuspadowymi daszkami, wspartymi na czterech słupach. Wieża zwieńczona jest ostrosłupowym hełmem z kopułką. Nad nawą umieszczono dach dwuspadowy z wieżyczką, zwieńczoną baniastym hełmem. Nad prezbiterium znajduje się dach dwuspadowy. Cerkiew p.w. św. Apostoła Jana Teologa była początkowo świątynią parafialną. Przemianowana została na filialną w końcu XIX wieku, po wybudowaniu nowej murowanej cerkwi p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego. W drugiej połowie 2016 roku cerkiew przeszła gruntowny, zewnętrzny remont - wymieniono stolarkę drzwiową i okienną, wymieniono dach nad bocznymi przybudówkami, odrestaurowano ganki przy wejściach oraz odmalowano ściany.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-----

 

Dubicze Cerkiewne

 

 

Również i tę miejscowość, oraz widoczną na zdjęciach prawosławną cerkiew p.w.Opieki Matki Bożej, miałem okazję przedstawić w relacji "Moje podróże po Podlasiu (1)" i innych podlaskich galeriach zamieszczonych na forum. Podczas tej podróży, jadąc na Świętą Górę Grabarkę zatrzymaliśmy się, aby zobaczyć tę ładną cerkiew, zbudowaną tuż po II wojnie światowej. Niestety, podobnie jak podczas poprzednich wizyt w Dubiczach Cerkiewnych, wnętrze świątyni było niedostępne. Obecna cerkiew zbudowana została - na fundamentach poprzedniej z 1729 roku i spalonej w 1941 roku - w latach 1946-1954 dzięki ofiarności miejscowej ludności. Konsekracja świątyni miała miejsce 14 października 1955 roku. Na początku lat 90. XX wieku cerkiew została gruntownie wyremontowana. Jest ona budowlą drewnianą o konstrukcji zrębowej, orientowaną, szalowaną, trójdzielną. Nawa zbudowana jest na planie kwadratu. Prezbiterium, mniejsze od nawy, zamknięte jest trójbocznie. Nad kruchtą góruje wieża-dzwonnica. Dachy cerkwi są blaszane. Wieża zwieńczona jest kopulastym hełmem. Nad nawą znajduje się dach jednokalenicowy z wieżyczką na planie kwadratu, zwieńczoną kopulastym hełmem. Nad prezbiterium umieszczony jest dach jednokalenicowy, również z wieżyczką na planie kwadratu, zwieńczoną kopulastym hełmem. Strop wewnątrz świątyni ma przekrój trapezu. We wnętrzu znajduje się ikonostas z 1992 roku (poprzedni został przeniesiony do cerkwi w Jelonce). Cerkiew otacza niewielki cmentarz.

 

-----

 

Prawosławna cerkiew parafialna p.w. Opieki Matki Bożej.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Budynek plebanii.

 

 

 

-----

 

Kośna

 

 

W tej maleńkiej wiosce mieści się cerkiew parafialna p.w. św. Mikołaja Cudotwórcy, należąca do dekanatu Kleszczele diecezji warszawsko-bielskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Cerkiew znajduje się na niewielkim wzniesieniu, ok. 700 metrów w kierunku północno-wschodnim od wsi Dasze. Dawniej w Kośnej funkcjonowała parafia unicka, której patronem na początku XIX wieku był św. Jozafat Kuncewicz. Wyposażenie świątyni w latach 30. XIX wieku było silnie zlatynizowane (podobnie było zresztą z innymi cerkwiami unickimi na Podlasiu). Utensylia, typowe dla bizantyjskiej tradycji liturgicznej ponownie umieszczono w niej w tej samej dekadzie, w ramach koordynowanej przez biskupa Józefa Siemaszkę (1798-1868) akcji zbliżania obrządku unickiego do obrzędów Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej, poprzedzającej masową konwersję unitów na prawosławie po synodzie połockim w 1839 roku. Murowaną cerkiew prawosławną w Kośnej zbudowano w 1881 roku na koszt skarbu państwa rosyjskiego. W roku 1921 władze polskie odmówiły zarejestrowania cerkwi w Kośnej jako siedziby etatowej parafii prawosławnej. Świątynia została natomiast udostępniona duchowieństwu neounickiemu, część wiernych poparła neounię. W roku 1928 ludność ta poprosiła rzymskokatolicką diecezję wileńską o erygowanie parafii neounickiej, a prośba ta została spełniona w 1936 roku. Działaniom neounitów starali się przeciwdziałać miejscowi duchowni prawosławni. W 1929 roku, w ramach akcji rewindykacji cerkwi prawosławnych, Kościół rzymskokatolicki sądownie starał się uzyskać tytuł własności do obiektu, lecz jego roszczenia zostały odrzucone. Po roku 1939 cerkiew ponownie przeszła w ręce prawosławnych. W latach 90. XX wieku cerkiew była remontowana - wymieniono zewnętrzne tynki i pokryto dach nową ocynkowaną blachą. Cerkiew jest świątynią murowaną, z wieżą-dzwonnicą od frontu. Otoczona jest kamiennym murem, a w jej pobliżu znajduje się prawosławny cmentarz.

 

 

 

 

 

 

 

 

-----

 

Kleszczele

 

 

Także historię i zabytki Kleszczeli przedstawiłem wcześniej w zamieszczonej na forum relacji "Moje podróże po Podlasiu (1)". Przypomnę niektóre z nich.

 

-----

 

Prawosławna cerkiew parafialna p.w. Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy. Cerkwie prawosławne w Kleszczelach funkcjonowały od początku istnienia miasta. W XVII wieku zostały one przekształcone w świątynie unickie, zaś w 1839 roku na mocy postanowień synodu połockiego stały się, podobnie jak wszystkie unickie cerkwie na Podlasiu, świątyniami prawosławnymi. Ponieważ liczba prawosławnych mieszkańców miasta znacznie wzrosła, istniejąca parafialna cerkiew p.w. św. Mikołaja stała się zbyt mała, by nadal spełniać dotychczasowe funkcje. W latach 70. XIX wieku wzniesiono w związku z tym nową świątynię p.w. Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy. Inwestycja została opłacona przez rosyjski skarb państwa, natomiast miejscowi parafianie zgromadzili fundusze na zakup wyposażenia. Cerkiew została zbudowana niedaleko starszej świątyni p.w. św. Mikołaja, na miejscu XVIII-wiecznego kościoła p.w. św. Zygmunta, który w 1866 roku został zamknięty na mocy dekretu gubernatora grodzieńskiego i wileńskiego Konstantina von Kaufmana (1818-1882). Konsekracja murowanej świątyni odbyła się 22 października 1877 roku. Po tym wydarzeniu, cerkiew p.w. Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy stała się świątynią parafialną, zaś cerkiew p.w. św. Mikołaja stała się jej filią. W 1907 roku wizytacji kanonicznej w cerkwi dokonał biskup grodzieński i brzeski Michał - Wasilij Fiodorowicz Jermakow (1862-1929). Osiem lat później, w sierpniu 1915 roku, miejscowi prawosławni udali się na bieżeństwo do Rosji. W II Rzeczypospolitej cerkiew w Kleszczelach zachowała status parafii. Należała do diecezji grodzieńskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, a w 1939 roku krótko do diecezji warszawsko-chełmskiej. W lipcu 1944 roku cerkiew została spalona podczas działań wojennych. Całkowitemu zniszczeniu uległ dach, większość wyposażenia wnętrza oraz ikonostas. Szybko przystąpiono jednak do odnowienia obiektu, a zniszczone ikony zastąpiono wizerunkami ze zniszczonej cerkwi z Szereszowa. W 2009 roku cerkiew została gruntownie wyremontowana. Wewnątrz świątyni znajduje się ikona św. Mikołaja, uważana za cudowną, pochodząca ze zniszczonej podczas I wojny światowej cerkwi pod tym wezwaniem. Według lokalnej tradycji ustnej, powstała ona jeszcze w XV wieku, jednak badania konserwatorskie i historyczne nakazują uznać ją za zabytek z I połowy XVI wieku.

 

 

 

 

 

 

 

Wnętrze cerkwi p.w. Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy. Ponieważ świątynia była zamknięta, zamieszczam zdjęcie pozyskane z Wikipedii.

 

 

Prawosławna cerkiew filialna p.w. św. Mikołaja jest najstarszym budynkiem w Kleszczelach. Świątynia została wzniesiona w 1709 roku jako dzwonnica przy parafialnej cerkwi p.w. św. Mikołaja. Cerkiew ta funkcjonowała od XVI wieku jako świątynia prawosławna, zaś w 1648 została przejęta przez unitów. Przy parafii funkcjonowało bractwo kupieckie, które dbało o budynek cerkwi i utrzymywało służącego w niej duchownego. Była to początkowo organizacja prawosławna, a następnie unicka. Członkowie bractwa wznieśli w 1709 roku cerkiewną dzwonnicę. Właśnie ten obiekt sakralny pełni obecnie funkcję kaplicy filialnej przy cerkwi p.w. Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy. Cerkiew p.w. św. Mikołaja pozostawała główną świątynią miejscowej parafii do 1877 roku, gdy ukończono budowę nowej murowanej świątyni. Starszej cerkwi, ani dzwonnicy nie rozebrano. Świątynia istniejąca od XVI wieku spłonęła podczas I wojny światowej, natomiast XVIII-wieczna dzwonnica przetrwała. Została ona gruntownie odremontowana w latach 80. XX wieku. Została wówczas oszalowana, wymieniono jej podwaliny i dach. Drugi remont obiektu miał miejsce w 2012 roku. Świątynia jest drewnianą budowlą o konstrukcji wieńcowej na pierwszej kondygnacji i słupowej na drugiej. Przykryta jest dachem namiotowym, pokrytym gontem.

 

 

-----

 

Milejczyce

 

 

Milejczyce miałem już okazję przedstawić dokładniej w mojej relacji "Podlasie w jesiennej krasie" oraz w innych relacjach z Podlasia zamieszczonych na naszym forum. Jadąc z Hajnówki na Świętą Górę Grabarkę podczas tegorocznej podróży, wstąpiliśmy również i do tej miejscowości, gdzie rzuciliśmy okiem na prawosławną cerkiew parafialną p.w. św. Barbary. Od czasu mojej poprzedniej wizyty w Milejczycach cerkiew i jej otoczenie zmieniły swój wygląd zewnętrzny. Cerkiew, niegdyś pomalowana na kolor niebieski, dziś jest brązowa. Została też otoczona metalowym ogrodzeniem.

Parafia prawosławna p.w. św. Barbary w Milejczycach z pewnością istniała na początku XVI stulecia. W kolejnym wieku przyjęła unię brzeską, mimo początkowego oporu miejscowego duchowieństwa i wiernych. W 1839 roku, na mocy postanowień synodu połockiego, miejscowa parafia została włączona do Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. W 1859 roku cerkiew p.w. św. Barbary w Milejczycach uległa całkowitemu zniszczeniu w czasie pożaru. Nową cerkiew zbudowano w latach 1899-1900. Cerkiew jest szczególnym ośrodkiem kultu św. Barbary, a w świątyni znajduje się XVII-wieczny wizerunek tej świętej. Cerkiew jest budynkiem drewnianym o konstrukcji zrębowej wzmocnionej lisicami, wzniesionym na podmurówce kamiennej, orientowanym i szalowanym. Do remontu w latach 2013-2014 była malowana z zewnątrz farbą olejną. Układ budowli jest trójdzielny. Cerkiew posiada kwadratową nawę oraz niższe od niej pomieszczenie ołtarzowe i przedsionek, oba wzniesione na planie kwadratu. Nad przedsionkiem wznosi się ośmioboczna wieża, zwieńczona ostrosłupowym hełmem z cebulastą kopułką. Nad nawą zbudowany został bęben, zwieńczony ośmioboczną wieżyczką z latarnią, na której znajduje się hełm ostrosłupowy, także z cebulastą kopułką. Dachy cerkwi są blaszane. Nad nawą znajduje się dach namiotowy, nad przedsionkiem i nad prezbiterium - dwuspadowy. Okna świątyni są prostokątne. Na wyposażeniu cerkwi pozostają dwa ikonostasy: główny, wykonany dla tej świątyni ok. 1900 roku, oraz starszy z 1865 roku, przeniesiony z cerkwi p.w. Świętego Ducha w momencie zwrotu budynku dawnego kościoła katolikom. W głównym ikonostasie znajdują się dwie starsze, XVII-wieczne ikony św. św. Barbary i Mikołaja. W pomieszczeniu ołtarzowym cerkwi znajduje się XVIII-wieczny kiot, wyrzeźbiony w stylu barokowo-klasycystycznym, mieszczący unickie ikony: XVII-wieczną ikonę Matki Bożej z Dzieciątkiem w typie Hodogetrii (przemalowywaną na początku XX wieku) oraz Immaculaty z końca XVIII wieku. W cerkwi znajdują się również inne ikony z okresu unickiego: dwie XVII-wieczne ikony Chrystusa Pantokratora, obraz Trójcy Świętej z początku XIX wieku oraz wizerunek św. Szymona Słupnika z końca XVIII wieku. W cerkwi znajduje się również wiele innych zabytkowych elementów wyposażenia – obrazy, darochranitielnica (tabernakulum), naczynia liturgiczne, feretrony, krucyfiksy. Wnętrze cerkwi i wiele elementów wyposażenia pokazałem na zdjęciach, zamieszczonych w w/w relacji "Podlasie w jesiennej krasie".

 

 

 

 

 

 

 

 

-----

 

Żerczyce

 

 

Również i Żerczyce miałem juź okazję przybliżyć w relacji "Moje podróże po Podlasiu (1)". Tu przypomnę tylko prawosławną cerkiew p.w. św. Dymitra z Salonik (Dymitra Sołuńskiego), stojącą w tej wsi. Brakuje źródeł, pozwalających na ustalenie dokładnej daty powstania parafii i pierwszej cerkwi prawosławnej w Żerczycach. Chociaż miejscowa tradycja mówi nawet o jej powstaniu w 1001 roku, pierwsza wzmianka w dokumentach o świątyni pochodzi dopiero z 1583 roku. W XVII wieku cerkiew w Żerczycach przyjęła unię brzeską. W 1662 roku w miejscowości zbudowano nową świątynię, gdyż starszy obiekt sakralny został zniszczony podczas działań wojennych. Kolejną unicką cerkiew wzniesiono w Żerczycach między 1726 i 1789 rokiem. W 1839 roku, na mocy postanowień synodu połockiego, miejscowa parafia przeszła na prawosławie i od tej pory funkcjonowała w ramach eparchii wileńskiej i litewskiej, a od początku XX wieku - eparchii grodzieńskiej Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. W latach 1869-1871 wzniesiono na jej potrzeby nową świątynię, która przetrwała do pożaru w 1944 roku. Obecnie istniejąca cerkiew powstała po II wojnie światowej i jest kopią poprzedniej budowli. Cerkiew w Żerczycach jest ośrodkiem kultu, uznawanej za cudowną, kopii Tichwińskiej Ikony Matki Bożej, która według miejscowej legendy pochodziła z Wilna. Oryginał wizerunku uległ zniszczeniu w pożarze w 1944 roku, w czasie odbudowy cerkwi zastąpiono go kopią. Teren cerkiewny otoczony jest murowanym ogrodzeniem z główną bramą wjazdową od frontu, zwieńczoną niewielką ikoną Chrystusa i krzyżem. W sąsiedztwie świątyni znajduje się kilka drzew oraz kilkanaście nagrobków osób związanych z parafią, krzyży wotywnych lub wzniesionych ku pamięci osób zabitych podczas II wojny światowej lub po niej. Cerkiew w Żerczycach jest budowlą murowaną z kamienia, otynkowaną, czterodzielną i orientowaną. Przedsionek cerkiewny wzniesiono na planie kwadratu. Na nim położona jest wieża, zbudowana na planie czworoboku, w wyższej kondygnacji ośmioboczna, zwieńczona dachem z niewielką cebulastą kopułką. Na planie kwadratu zbudowano również główny korpus obiektu, a od wschodu przylega do niego absyda. Elewacje świątyni zwieńczone są gzymsem, zaś w narożach opięte są one pilastrami. Nad przedsionkiem znajduje się dach dwuspadowy, natomiast nawa przykryta jest dachem czterospadowym z cebulastą kopułką. Na bocznych ścianach cerkwi występują podziały ramowe z podwieszonym fryzem arkadkowym, natomiast w podstawie wieży-dzwonnicy widoczne są prostokątne płyciny z motywem koła. Wszystkie okna w cerkwi są zamknięte półkoliście, rozglifione, z profilowanymi nadłuczami. Wnętrze budowli kryte jest stropem deskowym, ściany obiektu pozbawione są podziałów. W cerkwi znajduje się ikonostas oraz dwa boczne kioty z ikonami, wykonane po ostatniej odbudowie świątyni w stylu bizantyjsko-rosyjskim. Współczesne są również umieszczone w kiotach neorenesansowe ikony. Ściany zdobi polichromia autorstwa Jarosława Wiszenki, ukazująca sceny z życia patrona świątyni oraz jego męczeńską śmierć.

 

 

 

 

 

 

Wspomniana kopia Tichwińskiej Ikony Matki Bożej widoczna na zdjęciu pozyskanym z Wikipedii.

 

 

-----

 

Grabarka

 

 

Świętą Górę Grabarkę, położoną niedaleko Siemiatycz i określaną nieraz mianem "prawosławnej Częstochowy", miałem okazję przedstawić bliżej w galerii "Moje podróże po Podlasiu (4)" zamieszczonej na naszym forum. Tu przypomnę jedynie niektóre obiekty i spróbuję oddać niesamowity klimat tego miejsca.

 

-----

 

Studnia cudownego źródełka u podnóża Świętej Góry Grabarki.

 

 

 

 

 

 

Schody prowadzące do sanktuarium.

 

 

 

Na Grabarce znajduje się, założony w 1947 roku, monaster żeński św. św. Marty i Marii, a także 3 klasztorne cerkwie: Przemienienia Pańskiego, Ikony Matki Bożej "Wszystkich Strapionych Radość" i refektarzowa - Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy. Główna cerkiew klasztorna p.w. Przemienienia Pańskiego, widoczna na zdjęciu, jest jednocześnie świątynią parafialną. W nocy z 12 na 13 lipca 1990 roku cerkiew ta została podpalona. Ogień strawił doszczętnie całą świątynię. Ocalał jedynie ewangeliarz oraz dwie ikony - św. Mikołaja i Zbawiciela. Po pożarze natychmiast przystąpiono do odbudowy świątyni w poprzednim kształcie. Konsekracji odbudowanej cerkwi dokonał 17 maja 1998 roku metropolita Sawa - Michał Hrycuniak. Ściany i sufit nowej cerkwi pokrył polichromią Jarosław Wiszenko. Nawiązuje ona do wzorów, znanych ze zniszczonej świątyni. Ikony w ikonostasie i na ścianach cerkwi napisali Michał i Barbara Pieczonkowie. Narożniki ścian, obramowania okien i drzwi pokryte zostały płaskorzeźbami, przedstawiającymi różnorodne wizerunki krzyża, których autorem jest Wiaczesław Szum. W roku 2000, w czasie święta Przemienienia Pańskiego, na Grabarce odbywały się centralne prawosławne obchody jubileuszu dwóch tysięcy lat chrześcijaństwa. Monaster został wówczas obdarowany wykonaną na Górze Atos kopią Iwierskiej Ikony Bogurodzicy, która została umieszczona w głównej świątyni monasterskiej w specjalnym kiocie, jako jedna z głównych świętości klasztoru. Jej oryginał znajduje się w monasterze Iwiron na górze Athos, od którego wzięła swoją nazwę. Znana jest ona również pod grecką nazwą Πορταΐτισσα (Portaitissa, czyli Strzegąca Wrót) od miejsca przebywania w świątyni przy bramie klasztornej. Ponieważ wewnątrz cerkwi nie można robić zdjęć, zamieszczam fotografię pozyskaną z Wikipedii. Wspomniana wyżej Iwierska Ikona Bogurodzicy widoczna jest na zdjęciu po lewej stronie przed ikonostasem.

 

 

 

 

Wokół cerkwi p.w. Przemienienia Pańskiego, wśród wysokich drzew, umieszczone jest wiele krzyży wotywnych, przynoszonych co roku przez pielgrzymów zmierzających na obchody święta Przemienienia Pańskiego. Poświęcone przez duchownych i następnie wkopane w ziemie krzyże z każdym rokiem coraz gęstszym półkolem zamykają przestrzeń wokół świątyni. Na ogół, wokół cerkwi znajdują się drewniane krzyże prawosławne, pochodzące z drugiej połowy XIX oraz z XX wieku. Oprócz drewnianych krzyży prawosławnych na Grabarce umieszczano również krzyże kamienne, betonowe, postumenty betonowe z krzyżem żeliwnym. Niektóre z nich mają wyryte w kamieniu płaskorzeźby lub są całe żeliwne. Wiele krzyży przewiązanych jest kolorowymi wstążkami, bądź obrzędowymi ręcznikami (tzw. rusznikami), a niekiedy plecionymi wiankami. Oprócz krzyży prawosławnych spotyka się tu także krzyże, umieszczane przez katolików.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Na Świętej Górze Grabarce.

 

 

 

 

 

 

-----

 

Orzeszkowo

 

 

Wieś Orzeszkowo zlokalizowana jest 8 km na południe od Hajnówki, w zachodniej części Puszczy Białowieskiej. Orzeszkowo powstało przed rokiem 1631 jako wieś osoczników. Pod nazwą Wola Orzeszkowa miejscowość wymieniona jest w ordynacji z roku 1639. Nazwa ta pochodzi prawdopodobnie od imienia Oreszko - zmienionej wersji cerkiewnosłowiańskiego imienia Arefij. Orzeszkowo to dawna wieś królewska ekonomii brzeskiej. Wieś została zniszczona podczas "potopu szwedzkiego" i późniejszych wojen. Podczas powstania styczniowego w jej okolicach walczył Walery Antoni Wróblewski (1836-1908). W Orzeszkowie obejrzeliśmy prawosławną cerkiew p.w. Wniebowstąpienia Pańskiego. Świątynię wzniesiono w 1955 roku. Jest ona budowlą drewnianą o konstrukcji zrębowej, szalowaną. Nawa wzniesiona jest na planie prostokąta. Prezbiterium zamknięte jest trójbocznie. Od zachodu mieści się kruchta, nad którą góruje wieża-dzwonnica. Cerkiew należała początkowo do parafii w Dubinach, a następnie do parafii hajnowskiej. W 1982 roku stała się świątynią parafialną. W latach 1990-1992 przeprowadzono remont wnętrza, a w 1996 roku - remont zewnętrzny. Przy świątyni znajduje się cmentarz założony w XIX wieku.

 

 

 

 

 

 

-----

 

Werstok

 

 

Ta dawna wieś szlachecka osoczników, położona w gminie Dubicze Cerkiewne w powiecie hajnowskim, wzmiankowana jest w dokumentach już w 1574 roku. Znajduje się tu prawosławna cerkiew parafialna p.w. Podwyższenia Krzyża Pańskiego, ufundowana w 1768 roku przez rotmistrza chorągwi 5. Brygady Kawalerii Narodowej Wielkiego Księstwa Litewskiego, a późniejszego kasztelana podlaskiego Józefa Wilczewskiego (~1700-1779). Cerkiew w Werstoku, według dokumentów z 1766 roku, istniała od XVII wieku. Świątynia była pierwotnie pod wezwaniem Zaśnięcia Bogurodzicy. W 1769 roku w jej miejsce została wybudowana nowa, wspomniana wyżej cerkiew, która początkowo podlegała parafii w Dubiczach Cerkiewnych. Uzyskała ona wezwanie Podwyższenia Krzyża Pańskiego. W dokumentach parafialnych z lat 1798-1801 znajdują się informacje, iż cerkiew była już wówczas świątynią parafialną. W roku 1869 przeprowadzono kapitalny remont cerkwi. Dobudowana została wówczas ryznica (miejsce do przechowywania szat liturgicznych) i ponomarka (zakrystia), a wewnątrz umieszczono ikonostas. W 1909 roku została dobudowana kruchta i dzwonnica. W latach międzywojennych cerkiew była świątynią filialną parafii w Omelańcu. W roku 1940 stała się ponownie siedzibą samodzielnej parafii. Po II wojnie światowej cerkiew odremontowano. Zainstalowano nowe dzwony oraz ogrodzono teren wokół świątyni. Ostatni gruntowny remont cerkwi przeprowadzono w latach 2013-2015. Cerkiew w Werstoku jest budowlą drewnianą o konstrukcji zrębowej, orientowaną i trójdzielną. Od frontu znajduje się kruchta z nadbudowaną ośmioboczną wieżą-dzwonnicą. Prezbiterium zamknięte jest prostokątnie, z dwiema bocznymi zakrystiami. Dachy cerkwi są blaszane. Dzwonnica zwieńczona jest ostrosłupowym hełmem. Nawa przykryta jest dachem namiotowym, zwieńczonym ośmioboczną wieżyczką z cebulastym hełmem. Nad prezbiterium znajduje się dach trójspadowy z ośmioboczną wieżyczką z hełmem. Świątynię otacza murowano-metalowe ogrodzenie. W cerkwi p.w. Podwyższenia

Krzyża Pańskiego znajdują się zabytkowe ikony z II połowy XVIII wieku, przedstawiające św. Andrzeja, św. Tadeusza Judę, św. Tomasza, św. Filipa, św. Symeona, św. Jakuba Starszego, a także sceny przedstawiające Hołd Pasterzy, proroków Mojżesza i Aarona, Ukrzyżowanie Chrystusa, Chrystusa w Ogrójcu oraz Chrystusa upadającego pod Krzyżem. Ikony te zostały w latach 1980-1982 gruntownie odrestaurowane. W 1988 roku przeprowadzono także renowację kiotu (przeszklonej szafki) z ikoną Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy z II połowy XVIII wieku. Do zabytków zaliczają się również cerkiewny ewangeliarz i apostolarz z własnoręcznym wpisem fundatora - Józefa Wilczewskiego. Ponieważ podczas naszego pobytu cerkiew byla zamknięta, zdjęcie jej wnętrza zaczerpnąłem z Wikipedii.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-----

 

Orla

 

 

Orla jest dużą wsią w powiecie bielskim, położoną nad dopływem Narwi - rzeką Orlanką. Przed rokiem 1507 miejscowość uzyskała prawa miejskie, które utraciła w 1897 roku. Jako miasto prywatne, Orla była ośrodkiem dóbr Radziwiłłów. Do roku 1941 ok. 75% mieszkańców stanowiła ludność żydowska, wymordowana następnie przez Niemców podczas Holocaustu. Obecnie większość mieszkańców jest wyznania prawosławnego.

Z roku 1512 pochodzi wzmianka o cerkwiach prawosławnych istniejących w Orli i noszących wezwanie św. Jana Złotoustego i św. Symeona Słupnika, zaś z roku 1529 - wzmianka o istniejącym tu dworze rodu Bohawitynowiczów. W roku 1538 Hanna Bohawitynowiczówna wniosła dobra orlańskie w posagu staroście bełskiemu Stanisławowi Gabrielowi Tęczyńskiemu (1514-1561). W roku 1585 jego córka Katarzyna Olelkowicz (1544-1592) wyszła za mąż za arianina Krzysztofa Mikołaja Radziwiłła (1547-1603) zwanego "Piorunem", wnosząc Orlę i okolicę na trzysta lat w domenę Radziwiłłów z linii birżańskiej. W roku 1618 książę Krzysztof II Radziwiłł (1585-1640) nadał przywilej, w którym zezwolił "ludziom wszelkiego stanu tak chrześcijanom wszelkiego nabożęstwa iako i Żydom kupcom, rzemieślnikom, kramarzom, szynkarzom i jakąkolwiek potsciwego powołania y kondycyi osobom fundować się i budować". Powołał radę miejską i nakazał zbudować na rynku ratusz. W roku 1622 kazał on wznieść zbór kalwiński przy zamku w Orli. W roku 1643 książę Janusz Radziwiłł (1612-1655) odnowił przywilej na prawa miejskie Orli. Okolice miasteczka mocno ucierpiały podczas "potopu szwedzkiego", gdy pułkownik wojsk litewskich Samuel Oskierka w drodze z Tykocina spustoszył należące do Radziwiłłów posiadłości. W roku 1694 księżna Ludwika Karolina Radziwiłł (1667-1695) przekazała dobra orlańskie w zastaw podskarbiemu i pisarzowi ziemskiemu Wielkiego Księstwa Litewskiego Benedyktowi Pawłowi Sapieże (?-1707). W następnych latach, prawo zastawu na dobrach orlańskich przechodziło kolejno na rzecz Jakuba Henryka Flemminga (1667-1728) i Stefana Mikołaja Branickiego(~1640-1709). Orla i jej okolice doznały zniszczeń w czasie III wojny północnej. Ok. 1754 roku w Orli została zbudowana barokowa synagoga. W roku 1789 wojewoda wileński Michał Hieronim Radziwiłł (1744-1831) wniósł pozew do sądu ziemskiego w Bielsku, który potwierdził prawa Radziwiłłów do Orli i zażądał od Izabelli Elżbiety Branickiej (1730-1808) zwrotu miasta i okolic. W roku 1794 również król Stanisław August Poniatowski (1732-1798) zobowiązał Izabellę Elżbietę Branicką (własną siostrę) do ustąpienia z Orli. W tymże 1794 roku spaliła się unicka wówczas cerkiew p.w. św. Symeona Słupnika, zaś dwa lata później w jej miejscu zbudowano nową cerkiew unicką p.w. św. Michała Archanioła. Po trzecim rozbiorze Rzeczypospolitej Orla znalazła się pod panowaniem pruskim, zaś po traktacie z Tylży, zawartym w 1807 roku, przeszła pod panowanie Rosji. W roku 1808 książę Michał Hieronim Radziwiłł ostatecznie wykupił miasto z zastawu od Branickich. Po synodzie połockim w 1839 roku, miejscowa parafia unicka przeszła pod obediencję Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. W XIX wieku znacznie zwiększyła się liczba żydowskiej ludności Orli, która na początku XX wieku stanowiła ponad 85% mieszkańców. W latach 1939-1941 Orla znalazła się na terenie okupacji sowieckiej. Nastąpiły wywózki ludności na Syberię i rekwizycja gruntów cerkiewnych. W latach 1941-1944 miejscowość okupowali Niemcy. Utworzyli oni w lipcu 1941 roku getto dla ludności żydowskiej, które zostało zlikwidowane jesienią 1942 roku. Jego mieszkańców wywieziono do getta w Bielsku Podlaskim, skąd ostatecznie trafili do obozu zagłady w Treblince. W lipcu 1944 roku Orla została zajęta przez oddziały 48. Armii generała majora Prokofieja Łowginowicza Romanienki (1897-1949), wchodzącej w skład 1. Frontu Białoruskiego.

 

-----

 

Prawosławna cerkiew parafialna p.w. św. Michała Archanioła. W 1512 roku ówczesny właściciel Orli Bohusz Bohowitynowicz ufundował w miejscowości dwie świątynie prawosławne. Jedna z nich poświęcona była św. Janowi Teologowi, a druga - św. Symeonowi Słupnikowi. Parafialna cerkiew p.w. św. Symeona Słupnika spłonęła w czasie wielkiego pożaru w 1794 roku. Po pożarze, w tym samym miejscu zbudowano cerkiew p.w. św. Michała Archanioła, wyświęconą w 1796 roku. Cerkiew ma konstrukcję zrębową, szalowaną. Nawa zbudowana jest na planie ośmioboku, z dwiema niższymi panomarkami (zakrystiami) w części wschodniej, od zachodu znajduje się pritwor (kruchta). Świątynia ma układ trójnawowy. W latach 1979-1981 cerkiew przeszła remont metodą anastylozy - została rozebrana i zrekonstruowana na nowych fundamentach. Zdjęcie wnętrza cerkwi pozyskałem z Wikipedii.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Synagoga w Orli jest najlepiej zachowaną synagogą w powiecie bielskim. Została zbudowana w miejscu poprzedniej drewnianej bożnicy w kilku etapach. Zręby ścian sali męskiej, kolumnowe podpory i zachodni przedsionek z babińcem na piętrze są datowane na 3 ćwierć XVII wieku. Na przełomie XVII i XVIII wieku podwyższono ściany i zasklepiono salę modlitw. Istnieje przekaz, że budynek ten wykupiono od miasta jako nieczynny zbór kalwiński. Jednak teza ta nie znajduje żadnego historycznego uzasadnienia. Synagoga była wielokrotnie rozbudowywana i przebudowywana. Synagoga została przebudowana w 1787 roku. Na początku XIX wieku synagogę ponownie przebudowano, zmieniając rozstaw podpór i układ sklepień. W I połowie XIX wieku przebudowano elewację w stylu klasycystycznym oraz dobudowano parterową przybudówkę, mieszczącą babiniec. W roku 1878 synagoga była remontowana po pożarze. Podczas I wojny światowej synagoga została przejęta i zaadaptowana na potrzeby szpitala wojskowego. Po zakończeniu wojny powróciła do gminy żydowskiej, która ją wyremontowała i z powrotem dostosowała do potrzeb kultowych. W 1938 roku synagoga została uszkodzona przez pożar, lecz została natychmiast odnowiona. Podczas II wojny światowej, w 1941 roku, Niemcy zdewastowali synagogę i urządzili w niej magazyn. Po zakończeniu wojny synagoga nadal służyła jako magazyn i jako owczarnia i powoli popadała w ruinę. W tym czasie również rozebrano przybudówki mieszczące babińce. W latach 80. XX wieku przeprowadzono częściowy remont elewacji zewnętrznych i dachu, a także odbudowano babińce. Przez wiele lat istniały koncepcje, aby w synagodze urządzić dom kultury lub inną placówkę kulturalną. Ze względu na brak środków finansowych plany spełzły na niczym, a synagoga pozostaje opuszczona. W sierpniu 2011 roku nieznani sprawcy wymalowali na murach synagogi antysemickie hasła i swastyki. Miejscowe władze usunęły graffiti w ciągu 24 godzin. Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta w stylu klasycystycznym z elementami późnobarokowymi, głównie z cegły palonej. Nie jest on podpiwniczony. Z zewnątrz na fasadzie głównej znajduje się trójkątny fronton z fryzem, wsparty na dwóch kolumnach. Między nim znajduje się wąski otwór wejściowy, nad którym był dawniej hebrajski napis: "Jakimże lękiem napawa to miejsce! Nic tu innego tylko Dom Boży". Synagogę przykrywa dwuspadowy dach z dachówki esówki. Budynek jest jednokondygnacyjny, a od zachodu dwukondygnacyjny, z babińcem na piętrze. Jego elewacja frontowa zwrócona jest w kierunku zachodnim. Składa się z tzw. pozornego portyku z dwiema toskańskimi kolumnami, okulusu i drewnianych dwuskrzydłowych drzwi, dość głęboko osadzonych. Z prawej i lewej strony kryptoportyku znajdują się otwory okienne zamknięte półkoliście. Fasadę zamyka szczyt, w którym znajdują się dodatkowe okna. We wnętrzu, w obszernej i obniżonej w stosunki do ulicy prostokątnej głównej sali modlitewnej nie zachowało się dawne oryginalne wyposażenie. Jedynie na wschodniej ścianie zachowały się pozostałości rzeźbionej i polichromowanej wnęki po aron ha-kodesz. Na ścianach i sklepieniach widoczne są liczne pozostałości barokowych malowideł, przedstawiających głównie motywy zwierzęce i roślinne. Na środku zachowały się również cztery kolumny, między którymi dawniej stała bima. Teren synagogi miał niższy poziom względem ulicy. Wzorowano się bowiem na słowach psalmu: "Z głębokości wołam do Ciebie Panie!". W czasie szabatu domy i teren wokół synagogi odgradzano ze względu na przepisy religijne. Ponieważ podczas naszego pobytu wnętrze synagogi nie było dostępne, zamieszczam jego zdjęcie pozyskane z Wikipedii.

 

 

 

 

 

 

 

 

W pobliżu synagogi umieszczono symboliczne szyldy sklepów, przypominające dawnych mieszkańców Orli.

 

 

 

 

Tzw. nowy cmentarz żydowski w Orli znajduje się na rogu ulic Polnej i Poświętnej. Powstał prawdopodobnie na początku XIX wieku, w związku z brakiem miejsca na starej nekropolii przy synagodze, która nie zachowała się do naszych czasów. Zajął nieco pochyły teren o łącznej powierzchni 1,5 ha. Został zdewastowany przez Niemców. Do dziś zachowało się kilkanaście nagrobków kamiennych, nieokreślona ich liczba może znajdować się płytko pod ziemią. W 2019 roku ustawiono też kamień pamiątkowy, stanowiący element projektu opisu i oznakowania cmentarzy żydowskich.

 

 

 

 

 

-----

 

Szczyty-Dzięciołowo

 

 

Nazwa tej położonej w gminie Orla w powiecie hajnowskim wsi pochodzi od nazwiska znamienitego rusko-litewskiego rodu Szczytów (Niemirowiczów-Szczyttów herbu Jastrzębiec), do których dobra te należały w XV wieku i w pierwszej połowie XVI wieku. W XV wieku właścicielem wsi pierwotnie zwanej Dzięciołowo był marszałek hospodarski Jakub Niemirowicz (?-1493/1494), zwany Szczytem. Z tego czasu pochodzi nazwa Szczyty-Dzięciołowo, która została nadana w celu upamiętnienia właściciela i odróżnienia od innej wsi w ziemi bielskiej, również o nazwie Dzięciołowo, a należącej do Tarusów. Po jego śmierci dobra przeszły w ręce jego syna, marszałka hospodarskiego Jana Niemirowicza-Szczytta (?-1519/1520), zwanego również Janem Szczyttowiczem, a następnie jedynej córki Jana - Jadwigi. Przed 1525 rokiem Jadwiga Niemirowicz-Szczytt poślubiła dworzanina hospodarskiego Jerzego (Irzyka) Olechnowicza herbu Leliwa, bratanka kuchmistrza wielkiego litewskiego Piotra Olechnowicza (?-1516). Wieś znajdowała się w posiadaniu ich potomków - rodu Irzykowiczów - co najmniej do połowy XVII wieku.

We wsi znajduje się ufundowana w 1785 roku przez Jana Walentego Węgierskiego (1755-1797), szambelana i podkomorzego na dworze Stanisława Augusta Poniatowskiego (1732-1798), cerkiew parafialna p.w. Ścięcia Głowy św. Jana Chrzciciela, otoczona murem kamiennym w 1850 roku. Cerkiew początkowo była świątynią unicką, zaś od 1839 roku jest świątynią prawosławną. Jej wnętrze ozdabiały m.in. obrazy Augustyna Mirysa (1700-1790). Na zewnątrz znajduje się bardzo cenna figura św. Jana Nepomucena dłuta Jana Chryzostoma Redlera lub Sebastiana Fesingera (?-1770), który był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli lwowskiej rzeźby rokokowej. Cerkiew została wzniesiona na planie ośmioboku, w stylu barokowym z drzewa modrzewiowego. Taka konstrukcja świątyń unickich bardzo rozpowszechniła się w XVIII wieku na Podlasiu i była znana jeszcze w wieku XIX. Dach świątyni, kryty czerwoną dachówką, wieńczy jedna drewniana kopuła z dachem pokrytym blachą i krzyżem wykonanym z tego samego materiału. Pierwotnie, obiekt nie był szalowany, ograniczono się jedynie do obicia deskami węgłów. Dobudowany w 1788 roku przedsionek cerkiewny jest murowany, z okrągłymi oknami i dachem krytym gontem. Panomarka (zakrystia) znajduje sięw południowej części ałtara (prezbiterium). Ponad drzwiami bez portalu widnieje napis w języku starocerkiewno-słowiańskim oraz wizerunek św. Jana Chrzciciela. Zewnętrzne ściany nawy i prezbiterium są szalowane i malowane na błękitno. Okna są prostokątne. W centralnym punkcie nawy wznosi się drewniana sygnaturka ze złoconym krzyżem. Od XVIII wieku świątynia nie zmieniła zasadniczo wyglądu zewnętrznego. Dzwonnica cerkiewna jest budowlą wolno stojącą, dwukondygnacyjną, o konstrukcji wieńcowej. Na wyposażeniu tego budynku pozostaje feretron z postaciami Chrystusa i Matki Bożej, zakupiony przez parafianki z Hołodów. Prawdopodobnym autorem przedstawionych na nim wizerunków był ludowy ikonograf Michał Michnow z Brańska lub jeden z jego uczniów. Cerkiew zlokalizowana jest na wzgórzu poza zabudową wsi, na terenie starszego cmentarza.

Po Janie Walentym Węgierskim wieś odziedziczył usynowiony przez niego Antoni Wiewiórowski. Wzniósł on nowy dwór w niedalekich Szczytach-Nowodworach, a następnie za zasługi dla wojska polskiego przed wyprawą Napoleona na Moskwę został mianowany przez gen. Jana Henryka Dąbrowskiego (1755-1818) pułkownikiem narodowych wojsk polskich. Po śmierci Antoniego dobra zostały podzielone pomiędzy jego synów: starszego Karola, który objął Szczyty-Nowodwory i młodszego Adolfa, który objął Szczyty-Dzięciołowo. Dwór w Dzięciołowie został zbudowany w 1819 roku i istniał do I wojny światowej. Granicą rozdzielającą dobra była, istniejąca do dzisiaj, murowana kapliczka. Następcą Adolfa był Józef Antoni Wiewiórowski, który połączył dobra poprzez odkupienie w 1879 roku Nowodworów od Stefana, syna Karola Wiewiórowskiego. W czasie II wojny światowej potomkowie Wiewiórowskich zostali wywiezieni przez Rosjan do Kazachstanu i na Syberię.

 

We wsi od 2011 roku działa Centrum Edukacji i Promocji Kultury Białoruskiej ”Szczyty” prowadzone przez Związek Młodzieży Białoruskiej.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

-----

 

c.d.n.

 

achernar51swiat
Obrazek użytkownika achernar51swiat
Offline
Ostatnio: 9 godzin 18 minut temu
Rejestracja: 01 cze 2020

W powrotnej drodze z Hajnówki do domu zatrzymaliśmy się jeszcze w Trześciance oraz Tykocinie.

-----

Trześcianka

Historię miejscowości i znajdującej się tu pięknej prawosławnej cerkwi parafialnej p.w. św. Michała Archanioła przedstawiłem w zamieszczonej na forum relacji "Moje podróże po Podlasiu (4)". Tu zamieszczam kilka zdjęć wspomnianej cerkwi, która od kilku lat pomalowana jest na intensywnie zielony kolor. Ponieważ świątynia była zamknięta, dla pokazania jej wnętrza posiłkuję się zdjęciem z Wikipedii.

-----

Tykocin

Historię Tykocina i wiele zabytków miasteczka przedstawiłem w zamieszczonej na naszym forum relacji "Moje podróże po Podlasiu (2)". Podczas podróży powrotnej z Hajnówki do domu zatrzymaliśmy się w Tykocinie, aby zwiedzić tutejszą XVII-wieczną synagogę.

-----

Wielka Synagoga w Tykocinie jest obecnie drugą co do wielkości i jedną z najstarszych synagog w Polsce. Została zbudowana w 1642 roku na miejscu starszej, drewnianej bożnicy. W XVIII wieku do narożnika północno-wschodniego dobudowano niską wieżę, która pierwotnie służyła jako więzienie dla Żydów. W latach 40. XIX wieku synagoga przeszła gruntowny remont. W XVII i XVIII wieku stanowiła ona wielki żydowski ośrodek intelektualny. Działało przy niej wielu znanych, szanowanych rabinów i talmudystów. Córka jednego z nich - Mordechaja Tiktinera - Rywka (Rebeka) Tiktiner (~1550-1605) przeszła do historii jako pierwsza żydowska poetka, pisarka i talmudystka. Tworzyła w językach hebrajskim i jidysz. Była autorką nowatorskiego dzieła pt. Meneket Riwka, traktującego o roli kobiety żydowskiej i jej miejscu w ówczesnym systemie społecznym, a także o wychowaniu dzieci. Książka ta została wydana już po jej śmierci w 1609 roku w Pradze, a następnie w 1618 roku w Krakowie, a znana jest w Europie Zachodniej za sprawą Jana Konrada Lufta z Norymbergi, autora wydanej w 1719 roku rozprawy "De Rebecca Polona eruditorum in gente Judaica Foeminarum rariori exemplo". Zachowała się także pieśń autorstwa Rebeki na święto Simchat Tora. Rywka Titkiner była postacią wyjątkową, ponieważ w kulturze Żydów aszkenazyjskich owego czasu kobiety nie studiowały Tory i nie zajmowały się nauką.

Podczas II wojny światowej Niemcy zdewastowali i ograbili wnętrze synagogi i urządzili w niej magazyny. Po zakończeniu wojny, w synagodze nadal znajdowały się magazyny, ale tym razem nawozów sztucznych. W 1965 roku wybuchł pożar, który dopełnił dzieła zniszczenia budynku. Spłonęła wówczas unikalna biblioteka i archiwum gminy żydowskiej, a pozostałe, cudem uratowane, księgi wrzucono do pobliskiej rzeki. W latach 1974-1978 przeprowadzono gruntowny remont i konserwację synagogi. Od 1977 roku stanowi ona siedzibę Muzeum Kultury Żydowskiej w Tykocinie. Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie kwadratu o boku 18 m. Reprezentuje ona styl barokowy z licznymi elementami późnorenesansowymi. Według niektórych źródeł, wzorowana jest na warownej synagodze z Pińska z 1640 roku. Synagoga jest obecnie przykryta wysokim łamanym dachem z czerwonej dachówki. Zastąpił on pierwotny dach, zasłonięty wysoką attyką. W północno-wschodnim narożniku stoi - w dolnej części kwadratowa, w górnej ośmioboczna - niska wieża, mieszcząca pierwotnie wspomniane wyżej więzienie dla Żydów. Do budynku synagogi z trzech stron przylegają niskie przybudówki - niegdyś sklepiki, domy nauki, przedsionki oraz babińce, z których kobiety mogły obserwować modły przez zakratowane okienka. Kilka lat temu elewacji synagogi przywrócono pierwotną kolorystykę. Dawniej synagogę i pobliskie budynki gminy żydowskiej otaczał arkadowy mur z bramą, który po wojnie nie został odbudowany. Przed wejściem do synagogi widać jeszcze fundamenty zniszczonych kramnic, pochodzących z pierwszej połowy XVIII wieku. W wieży zrekonstruowane zostało wnętrze domu żydowskiego ze stołem nakrytym do Seder Pesach (kolacji paschalnej).

W głównej, kwadratowej sali modlitewnej sięgającej 9 m wysokości znajduje się popularne w polskich synagogach sklepienie dziewięciopolowe. W jej centralnym punkcie znajduje się bima (kazalnica), opierająca się na czterech masywnych filarach z bogatą renesansową dekoracją, zakończonych baldachimem stanowiącym strop. Wewnątrz bimy znajduje się szulhan (stół, na którym kładziono rodały z Torą). Sala ma obniżoną posadzkę, nawiązującą do słów psalmu: ”Z głębokości wołam do ciebie, Panie!”. Do sali prowadzi wejście przez obszerny przedsionek, mieszczący niegdyś biura kahału i sąd gminny. Podczas świąt, synagoga tykocińska gromadziła ok. tysiąca modlących się osób. W dzień powszedni, również tętniła życiem: była siedzibą gminy (kahału), religijnych szkół: chederu i jesziwy, a także innych instytucji żydowskich.

Na ścianach znajdują się barwne polichromie. Ich główny element dekoracyjny, obok ornamentów w kształcie wici roślinnych oraz lokalnych i egzotycznych zwierząt, to wielkie XIX-wieczne tablice z hebrajskimi i aramejskimi cytatami biblijnymi oraz tekstami modlitw. Te przeniesione na mury zwarte teksty miały ułatwić modlenie się w zimowe i jesienne dni, kiedy to wcześnie zapadający zmrok utrudniał czytanie z książeczek. Całe karty hebrajskich modlitewników skopiowano na ściany. Najstarsze z nich pochodzą z XVII i XVIII wieku.

Z synagogą związana jest legenda o rabinie, który przybył do Tykocina i umieścił w wielkim żyrandolu amulety z wypisanymi tekstami modlitw. Według tradycji tykocińskiej, amulety te miały chronić Żydów od różnych nieszczęść. I rzeczywiście, wydarzył się kiedyś bardzo groźny wypadek. W czasie uroczystej modlitwy w wigilię święta Jom Kippur, kiedy cała synagoga była wypełniona ludźmi, urwał się nagle żyrandol. Zaczął spadać, wszyscy zaczęli krzyczeć, ale dzięki wstawiennictwu tego świątobliwego rabina żyrandol spadł w takim miejscu, że nikogo nawet nie ranił.

Na ścianie wschodniej znajduje się rzeźbiony w kamieniu, niezwykle bogato zdobiony aron ha-kodesz, zasłonięty bogato tkanym, nowym parochetem, ufundowanym przez Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha i Fundację Judaica. Aron ha-kodesz to miejsce przechowywania największej świętości - Tory. Jest ono w tykocińskiej synagodze niezwykle ozdobne. Nieznany artysta wykuł tu wiele symboli - koronę, dzban i talerz, kolumny i bogatą ornamentykę roślinną. Całość spina namalowana na ścianach kotara - rozpostarta szeroko w geście zaproszenia do modlitwy. Pod przykrywającym aron ha-kodesz parochetem kryją się ażurowe, dębowe drzwiczki. Do aron ha-kodesz prowadzą schody. Po ich dwóch stronach umieszczono pulpity na których przed wojną stały ogromne, srebrne chanukije. Te niezwykłe świeczniki zostały zrabowane przez Niemców - przepadły bezpowrotnie. Dziś umieszczono tu ich repliki.

Główna sala modlitewna widziana z babińca.

W babińcach możemy oglądać bogatą kolekcję judaików - przedmiotów związanych z życiem codziennym i obrzędami religijnymi Żydów. Znajdziemy tu tałesy, filakterie, rodały, jady, mezuzy, świeczniki, besaminki, kielichy kiduszowe, talerze sederowe, chanukije. Oddzielna gablota zawiera pamiątki przekazane przez Abrahama Kapicę - jednego z 21 ocalonych z Holocaustu mieszkańców Tykocina. Eksponowany jest także stół nakryty do szabasowej kolacji, zaś jedno z multimedialnych narzędzi prezentuje tłumaczenia modlitw, widniejących na ścianach synagogi. Kolekcję uzupełniają obrazy o tematyce żydowskiej.

Mała Synagoga, tzw. Dom Talmudyczny (Beit ha-midrasz), wzniesiona w latach 1772-1798, znajduje się przy ulicy Koziej, tuż obok Wielkiej Synagogi. Budynek został zniszczony w czasie II wojny światowej. Odbudowano go w latach 70. XX wieku. Obecnie, gmach Małej Synagogi wykorzystywany jest przez Muzeum w Tykocinie - mieści się w nim, m. in., stała wystawa poświęcona Zygmuntowi Glogerowi (1845-1910) i martyrologii mieszkańców Tykocina w latach II wojny światowej. W piwnicy budynku działa restauracja "Tejsza", serwująca potrawy kuchni żydowskiej.

 

Tereny wykopalisk archeologicznych w pobliżu Wielkiej Synagogi.

Jeden z domów w pobliżu Wielkiej Synagogi.

-----

Dziękuję za uwagę.

Piea
Obrazek użytkownika Piea
Offline
Ostatnio: 5 dni 15 godzin temu
Rejestracja: 19 wrz 2017

Achernar,

ja uwielbiam Podlasie ... w ogóle lubię Kresy ale i ogólnie wszelkie  takie "wsiowe" klimaty; nigdzie tak nie odpoczywam ( w sensie totalnego resetu) jak w takich właśnie miejscach! a do tego wszystkiego jeszcze ta etnograficzna otoczka... dla mnie to magia! 

Ciekawi mnie z jakiego powodu cerkiew w Białożwiezy była zamknięta? . że nie udało Wam się zobaczyc wnętrz!  ( byliście tam raz? czy zaglądaliście też w inne dni? )

My też nie zobaczyliśmy niestety słynnego, porcelanowego ikonostasu, ale to dlatego, że wtedy cerkiew była zamknieta na kilka miesięcy z powodu remontu wnętrz, a teraz? znowu coś tam remontują? czy po prostu było zamknięte? 

Widzę, że dworek Gubernatora grodzieńskiego tez na nowo odmalowany! - szkoda tylko, że zmienili kolor ; ten zieloniutki też ładny, ale jednak wolałam go jak był niebieski... jakoś bardziej mi się wpasowywał w tamtejsze klimaty! 

Bardzo dużo opisujesz różnych miejsc i ciekawostek.... większośc znam, ale nie wszędzie dotarłam... Dziękuję! 

PS. A, i jeszcze jedno! - pod synagogą w Tykocinie od lat siedział zawsze taki brodaty "Jankiel" , typowy przedstawiciel narodu semickiego, który rzeźbił i sprzedawał przeróżne semickie drewniane figurki.... (Pan Jan Kalicki- lokalny artysta) przesympatyczny człowiek... i nie widzę go na Twoich fotkach?  ( zawsze jak byliśmy w tych stronach - był!, widziałam go tez na wielu fotkach moich znajomych z różnych lat... ; czy teraz go nie było ? aż się martwię, czy on jeszcze żyje? bo to dośc "wiekowy" człek już był! 

Piea

Nel
Obrazek użytkownika Nel
Offline
Ostatnio: 12 godzin 9 minut temu
admin
Rejestracja: 04 wrz 2013

Achernar, współczuję niesprzyjającej aury,ale o tej porze roku niestety to duża loteria

Mimo wszystko urzekło mnie Podlasie w jesiennych barwach, a ta fota chyba najbardziej

Niesamowity jest tez dla mnie widok tych krzyży..ciekawy zwyczaj Wacko nie znałam go

No trip no life

achernar51swiat
Obrazek użytkownika achernar51swiat
Offline
Ostatnio: 9 godzin 18 minut temu
Rejestracja: 01 cze 2020

Nel, mimo wszystko było fajnie, choć pogoda nie dopisała. Myślę, że w promieniach słońca byłoby jednak bardziej kolorowo. Jeśli chodzi o te krzyże wotywne, to podonym miejscem jest słynna Góra Krzyży koło Szawli na Litwie, którą mialem okazję pokazać w mojej relacji, a także sanktuarium w Świętej Wodzie koło Wasilkowa, niedaleko Białegostoku. Pozdrawiam. Biggrin

achernar51swiat
Obrazek użytkownika achernar51swiat
Offline
Ostatnio: 9 godzin 18 minut temu
Rejestracja: 01 cze 2020

Piea, ja też - jak pewnie zauważyłaś - bardzo lubię Podlasie. I tym razem, mimo że pododa nie w pełni dopisała (delikatnie mówiąc), wyjazd był udany a odpoczynek - super. W cerkwi w Białowieży był przewidziany czas na zwiedzanie od 16.00 do 16.30 (strasznie długo, prawda?). W Białowieży byliśmy kilka razy, ale gdy przyjechaliśmy w sobotę o właściwej godzinie, to okazało się, że w tym dniu nie ma akurat zwiedzania. W ogóle, bardzo trudno jest trafić na otwartą cerkiew, zwłaszcza w małych miejsowościach, poza godzinami nabożeństw. Jeśli chodzi o zmiany kolorów budynków na Podlasiu, to zdarza się to od czasu do czasu. Pamiętam, że np. cerkiew w Narwi była dawniej zielona - teraz jest niebieska, cerkiew w Trześciance była kiedyś brązowa - teraz jest zielona, zaś cerkiew w Milejczycach zmieniła kolor z niebieskiego na brązowy... Tego pana z Tykocina też pamiętam z dawniejszych pobytów. Tym razem go nie było. Dlaczego? Nie wiem. Jak widzisz, synagoga też zmieniła barwy... Pozdrawiam. Biggrin

Wyszukaj w trip4cheap